ارزیابی تاثیر خشکسالی هواشناسی بر آبهای زیرزمینی آبخوان کوهدشت در استان لرستان

این مقاله با هدف تبیین و توصیف خشکسالی های هواشناسی و ژئوهیدرولوژیکی و کمی کردن کمبود بارش در مقیاس های زمانی مختلف و اثر آن بر روی منابع آب زیرزمینی و شناخت ارتباط بین وقوع و تاخیر زمانی خشکسالی های هواشناسی و ژئوهیدرولوژیکی آبخوان کوهدشت انجام شد. به منظور تعیین وضعیت رطوبتی سالانه منطقه، ابتدا با استفاده از آمار سال های ۱۳۹۹-۱۳۶۷ شاخص های بارندگی (SPI) و آب زیرزمینی (GRI) محاسبه گردید. پس از محاسبه شاخص های SPI و GRI ضرایب همبستگی بین شاخص SPI در مقیاس های زمانی سالانه، فصلی، سه، شش، نه، ۱۲، ۱۸، ۲۴ و ۴۸ ماهه با میانگین ارتفاع سطح آب زیرزمینی و شاخص GRI در ماه متناظر، محاسبه شد. برای تعیین طولانی ‎ترین دوره خشکسالی از معیار مجموع بزرگی خشکسالی (DM)، استفاده گردید؛ زیرا دوره های طولانی تر اثر منفی بیشتری روی آب زیرزمینی دارند. با توجه به مقادیر SPIو GRI وضعیت رطوبتی برای هر بازه زمانی تعیین شد و روند خشک سالی ها بررسی گردید. سپس همبستگی بین شاخص SPI در مقیاس های زمانی مختلف با اعمال و بدون اعمال تاخیر زمانی، با میانگین تراز سطح سفره آب زیرزمینی و شاخص GRI مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد، با افزایش مقیاس زمانی، ضریب همبستگی SPI، با میانگین ارتفاع سطح آب زیرزمینی و شاخص GRI افزایش می یابد و خشکسالی های هواشناسی با تاخیر زمانی ۴۸ ماهه بر منابع آب زیرزمینی اثر می گذارند، که در سطح ۰/۰۱ معنی دار است. بطوری که ۳۳/۱ درصد از واریانس تراز متوسط سطح ایستابی آبخوان کوهدشت تحت تاثیر SPI_۴۸ و ۶۶/۹ درصد، متاثر از کشاورزی شرب و صنعت است.