نقد و بررسی جایگاه علیت نفس در فلسفه ی جورج بارکلی
محل انتشار: فصلنامه اندیشه دینی، دوره: 10، شماره: 36
سال انتشار: 1389
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 148
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JRT-10-36_001
تاریخ نمایه سازی: 29 بهمن 1401
چکیده مقاله:
نظریهی بارکلی یکی از مهمترین نظریاتی است که در عصر جدید، برای حل مشکل ارتباط علی بین نفس و بدن، و هم چنین رابطهی علی بین اجسام ارائه شده است. از آن جا که بارکلی جوهر مادی و تمایز بین کیفیات اولیه و ثانویه را انکار و جهان مادی را به عنوان مجموعهای از تصورات معرفی میکند، در فلسفهی وی، علیت طبیعی به معنای تاثیر و تاثر علی انکار میشود. وی در نظریهی ایجابیاش راجع به علیت، علت را امری فعال میداند و از سوی دیگر، درنظر او، فقط آن چه دارای اراده باشد، فعال است. از این رو، علت در فلسفهی وی، به اذهان و نفوس محدود میشود، خواه این نفس، ذات نامتناهی خداوند باشد و یا نفس متناهی انسانی. وی فعال بودن ذات خداوند را از طریق تصورات حسی، به اثبات میرساند و فعال بودن نفس خود را از طریق تصورات خیالی. در این جا، اعمال فیزیکی (مثل برداشتن قلم یا حرکت دادن پا) همان اشیای واقعی یا تصورات حسیاند و مشکل این نوع اعمال در فلسفهی بارکلی این است که از سوی خداوند ایجاد میشوند و فعالیت او به شمار میآیند؛ بنابراین، دیگر نمیتوانند به عنوان فعالیت من باشند. البته وقتی که بارکلی میخواهد نفوس انسانی دیگر را به اثبات برساند، آن ها را از طریق افعال فیزیکیشان، که همان تصورات حسیاند، به اثبات میرساند ولی مشخص نمیکند که چگونه هم خداوند و هم نفوس متناهی دیگر میتوانند علت تصورات حسی باشند. به نظر می رسد که بارکلی برای حل این مشکل، در نظریهی علل موقعی گرفتار شده است و این اشکال بر او وارد است که خداوند بدون نفوسانسانی دیگر هم میتواند تصورات حسی را ایجاد کند و در این کار، نیازی به آن هاندارد.
کلیدواژه ها:
۱- جورج بارکلی ۲- علیت ۳- نفس ۴- خداوند
نویسندگان
منوچهر صانعی دره بیدی
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
محمد سعیدی مهر
دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
محمدعلی محمدی
کارشناس ارشد دانشگاه تربیت مدرس
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :