ارزیابی نهاد رسمی آب ایران متناظر با سازوکارهای حاکم بر شکل گیری تقاضای آب در بخش کشاورزی از منظر چارچوب یادگیری اجتماعی

با توجه به تغییرات اکولوژیکی موجود مانند وقایع حدی و تغییر اقلیم، مشخصه سازگاری ساختار حکمرانی منابع آب بسیار اهمیت دارد و لذا مهم ترین ویژگی سازگاری یعنی ظرفیت یادگیری اجتماعی در کانون توجه قرار می گیرد. باز این رو نیاز به ارزیابی ساختار حکمرانی از منظر یادگیری اجتماعی وجود دارد. مشکلات مرتبط با منابع آب ایران و تداوم آن ها نشان از ضعف ساختار نهادی موجود در بهبود شرایط دارد. در این مقاله از ابزار حلقه های یادگیری اجتماعی به منظور ارزیابی ساختار نهاد رسمی حکمرانی منابع آب ایران استفاده شده است. با این هدف، توسط روش تحلیل محتوای کیفی و آنالیز تم، اسناد قوانین دائمی کشور و اسناد مکتوب طرح های ملی مرتبط با آب و کشاورزی ارزیابی شدند. نتایج نشان دادند که ظرفیت نهاد رسمی در ساختار حکمرانی منابع آب ایران در حلقه ی یگانه یادگیری قرار دارد و از این منظر بسیار آسیب پذیر بوده و ظرفیت سازگاری بسیار پایینی در مقابل تغییرات دارد. برمبنای نتایج، این ساختار به صورت متمرکز و سلسله مراتبی بوده و رویکرد بالا به پایین در آن غالب است. با هدف افزایش انعطاف پذیری و سازگاری این ساختار، پیشنهاد می شود که قوانین بخش آب و کشاورزی با تاکید بر مکانیسم های مخرب آن ها اصلاح شوند، فرآیند تصمیم گیری به صورت مشارکتی و با حضور همه گروداران مخصوصا نهادهای غیررسمی صورت گیرد، نهادهای رسمی متولی بخش آب و کشاورزی یکپارچه و همگرا شوند و درنهایت سیاست های کلان توسعه ای کشور بر مبنای محدودیت های منابع آب کشور بازتعریف گردند.