رفتارنگاری آشوبی رودخانه به کمک روش توسعه ی فضای فاز

مطالعات اخیر اهمیت روش توسعه فضای فاز به روش تاخیر زمانی را به عنوان روشی برای شناسایی آشوب به اثبات رسانده است. هدف از این تحقیق بررسی روش توسعه فضای فاز و تفسیر آنچه که در دیاگرام فضای فاز ترسیم می شود می باشد. در این پژوهش دبی روزانه، هفتگی و ماهیانه بند بهمن، واقع بر رودخانه قره آغاج در بین سال های ۱۳۴۸ تا ۱۳۸۵ مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ابتدا بعد تعبیه با استفاده از روش هندسه سیمپلکتیک برابر با ۳ محاسبه گردید. سپس فضای فاز به روش تاخیر زمانی ترسیم گردید. نتایج حاصله بدین قرار است: برای داده های روزانه آشوب کمتری، بواسطه ابرگون بودن خطوط سیر در فضای فاز، نسبت به داده های هفتگی و ماهیانه دیده می شود. در طول این ۳۷ سال ۵ بارندگی شدید یک روزه در نزدیکی بند بهمن و ۱۲ بارندگی سیل آسای یک روزه نیز در حوضه آبریز رودخانه اتفاق افتاده است. ۶ بارندگی شدید یک هفته ای در نزدیکی بند بهمن و ۱۱ بارندگی شدید یک هفته ای نیز در حوضه آبریز بوقوع پیوسته است. جریان ثابت رودخانه بصورت روزانه بین دبی ۰ تا ۱۴۰، هفتگی بین دبی ۱.۵ تا ۶۰ و ماهیانه بین دبی ۱ تا ۲۳ متر مکعب بر ثانیه قرار گرفته است.