بازخوانی مولفه های گفتمان مدحی نظامی گنجوی در دیباچه اقبال نامه، بر بنیاد نظریه فرکلاف

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 153

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ADAB-3-3_001

تاریخ نمایه سازی: 1 اسفند 1401

چکیده مقاله:

اقبال‎نامهآخرین مثنوی نظامی گنجه‎ای است که بخشی از دیباچه‎اش حاوی ستایش ممدوح است. نورمن فرکلاف، زبان‎شناس انگلیسی، از بنیان‎گذاران تحلیل گفتمان انتقادی است. فرکلاف برای تحلیل متون، الگویی سه‎بعدی پیشنهاد داده است: توصیف، تفسیر و تبیین. هدف نهایی او، روشن‎ساختن ارتباط میان متن، گفتمانی که متن در آن تولید می‎شود و مناسبات قدرت و ایدئولوژی و هژمونی است تا سرانجام مشخص شود که متن گفتمان و ایدئولوژی مسلط را بازتولید می‎کند، به چالش می‎کشد، یا تغییر می‎دهد. پرسش این است که نظامی در مدح پادشاه، با گفتمان مسلط چه مواجهه‎ای داشته است؟ دریافتیم که با وجود چندین گفتمان، گفتمان اشعری- صوفیانه، گفتمان اصلی است که اگرچه گاهی به‎چالش کشیده می‎شود، در مجموع نظامی آن را به نفع شاه و در جهت تداوم سلطه‎اش بازتولید می‎کند. شاعر در مشروعیت‎بخشی به ممدوح، به خوبی توانسته است از ظرفیت‎های واژگانی و دستور زبانی -گزینش واژگان و تعبیرات خاص، حسن تعبیر، تقابل معنایی، وجه اخباری افعال، استفهام، جملات معلوم، ضمایر و قیود- و اصول عقاید اشاعره بهره بگیرد.

نویسندگان

نعمت الله ایرانزاده

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

سجاد منیعی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن مجید (۱۳۹۴)، محمد مهدی فولادوند، تهران: پیام عدالت.. ...
  • آقاگل‎زاده، فردوس (۱۳۹۴)، تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ سوم، تهران: علمی ...
  • آقاگل‎زاده، فردوس (۱۳۹۹)، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، چاپ ...
  • احمدوند، عباس (۱۳۹۷)، شاه، دانشنامه جهان اسلام، جلد ۲۶، تهران: ...
  • ایگلتون، تری (۱۳۹۸)، درآمدی بر ایدئولوژی، اکبر معصوم‎بیگی، چاپ دوم، ...
  • ثروت، منصور (۱۳۹۲)، گنجینه حکمت در آثار نظامی، تهران: علمی.. ...
  • ثروتیان، بهروز (۱۳۹۴)، جادو سخن جهان نظامی، تهران: معین.. ...
  • جرجانی، میر سید شریف (۱۳۹۴)، تعریفات، حسن سیدعرب و سیماسادات ...
  • حاج‎سیدجوادی و دیگران (۱۳۹۶)، ملک، دایره‎المعارف تشیع، جلد ۱۵، چاپ ...
  • رودگر، قنبرعلی (۱۳۹۰)، خطبه، دانشنامه جهان اسلام، جلد ۱۵، تهران: ...
  • زنجانی، برات (۱۳۹۴)، احوال و آثار و شرح مخزن‎الاسرار نظامی ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۸۶)، سبک‎شناسی شعر، چاپ سوم، تهران: میترا.. ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۹۹)، معانی، چاپ چهارم، تهران: میترا.. ...
  • صفا، ذبیح‎الله (۱۳۹۱)، تاریخ ادبیات در ایران، جلد ۲، چاپ ...
  • طوسی، نظام‎الملک (۱۳۹۸)، سیرالملوک (سیاست‎نامه)، محمود عابدی، تهران: سخن.. ...
  • غلامرضایی، محمد، (۱۳۹۵)، سبک‎شناسی شعر فارسی از رودکی تا شاملو، ...
  • فتوحی، محمود (۱۳۹۸)، سبک‎شناسی، چاپ چهارم، تهران: سخن.. ...
  • فرکلاف، نورمن (۱۳۹۹)، تحلیل گفتمان انتقادی، روح‎الله قاسمی، چاپ دوم، ...
  • کیانی فرید، مریم (۱۳۸۳)، توفیق، دانشنامه جهان اسلام، جلد هشتم، ...
  • گوینده، حمید (۱۳۹۴)، خمر، دائره‎المعارف بزرگ اسلامی، جلد ۲۲، تهران: ...
  • لطفی، اسدالله (۱۳۹۰)، خمر، دانشنامه جهان اسلام، جلد ۱۶، تهران: ...
  • مشکور، محمدجواد (۱۳۹۸)، فرهنگ فرق اسلامی، چاپ هشتم، مشهد: بنیاد ...
  • نظامی عروضی، احمد بن عمره (۱۳۸۸)، چهار مقاله، محمد معین، ...
  • نظامی، الیاس بن یوسف (۱۳۸۱)، شرف‎نامه، حسن وحید دستگردی و ...
  • نظامی، الیاس بن یوسف (۱۳۸۳)، اقبال‎نامه، حسن وحید دستگردی و ...
  • نظامی، الیاس بن یوسف (۱۳۹۷)، اقبال‎نامه، برات زنجانی، چاپ دوم، ...
  • وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (۱۳۹۹)، دستور زبان فارسی ...
  • وزین‎پور، نادر (۱۳۷۴)، مدح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی، ...
  • یارمحمدی، لطف‎الله (۱۳۹۳الف)، ارتباطات از منظر گفتمان‎شناسی انتقادی‎، چاپ سوم، ...
  • یارمحمدی، لطف‎الله (۱۳۹۳ب) ، گفتمان‎شناسی رایج و انتقادی‎، چاپ دوم، ...
  • یارمحمدی، لطف‎الله (۱۳۹۹)، درآمدی به گفتمان‎شناسی‎، چاپ سوم، تهران: هرمس.. ...
  • یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (۱۴۰۰)، نظریه و روش در ...
  • نمایش کامل مراجع