اعجاز بیانی قرآن در سوره تکویر

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 220

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TSHQ-6-10_003

تاریخ نمایه سازی: 1 اسفند 1401

چکیده مقاله:

قرآن در استواری گفتار و شیوایی و رسایی بیان، نوآوری های فراوان در زمینه معارف و احکام و دیگر محاسن، در اوج قرار دارد و به معجزه جاوید تبدیل گشته است. یکی از خلاها در پژوهش های اعجاز قرآن کریم، سوره شناسی اعجاز است. با توجه به آنکه مرز تحدی سوره است، لازم است وجوه اعجاز تمامی سوره های قرآن شناسایی گردد. در این مقاله به عنوان مطالعه موردی سوره تکویر انتخاب و اعجاز بیانی آن بررسی شده است. مسئله آن است که سوره تکویر از جهت بیانی، چه ابعاد و ظرافتهایی دارد که آن را معجزه ساخته است؟ بررسی های ادبی و زبانشناختی در سوره تکویر نشان داد که این سوره در چهار محور مهم اعجاز بیانی: انسجام، واژه گزینی، موسیقی و تصویر سازی، قطعه ای الهی را می نوازد که بشر را توان معارضه با آن نیست . در محور انسجام، از نظر نحوی و بلاغی متنی به هم پیوسته و منسجم است و کلامی واحد را تشکیل می دهد. در محور واژگانی، کلماتی زیبا و فصیح را برگزیده است که در حد اعجاز در فواصل و در درون آیات هم آوا هستند و ضمن تناسب کامل با معنا، دلالتهایی ضمنی و دقیق در راستای آموزه های الهی دارند. سوره تکویر موسیقی برجسته ای دارد که از توازن فقرات، تناسب فواصل، انسجام مخارج حروف، تکرار «روی» و آواها، تشکیل شده است و همگام با معنا فراز و فرود دارد. تصویر نیز به عنوان برجسته ترین ابزار بیانی با تمامی عوامل تاثیرگذار، در سوره حضوری پر رنگ دارد و عهده دار بخشی از اعجاز بیانی آن است.

نویسندگان

حسن خرقانی

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن اثیر، ضیاء الدین (۱۹۹۵م): «المثل السائر فی ادب الکاتب ...
  • ابن جزری، ابو الخیر محمد بن محمد (۱۳۷۶ش): «درآمدی بر ...
  • ابن عاشور، محمد طاهر (۱۴۲۰ق): «التحریر و التنویر»، بیروت: موسسه ...
  • ابن فارس (۱۴۰۴ق): «معجم مقاییس اللغه»، قم: مرکز انتشارات دفتر ...
  • ابن منظور (۱۳۶۳ش): «لسان العرب»، قم: نشرادب حوزه.. ...
  • ابن هشام، عبد الله بن یوسف (بی­تا): «مغنی اللبیب»، قم: ...
  • ابنعطیه، عبدالحق بن غالب (۱۴۲۲ق): «المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب ...
  • انیس، ابراهیم (۱۳۷۴ش): «آواشناسی زبان عربی»، ترجمه ابوالفضل غلامی و ...
  • بقاعی، برهان الدین (۱۴۲۷ق): «نظم الدرر فی تناسب الآیات و ...
  • بنت الشاطی، عایشه عبدالرحمن (۱۳۷۶ش): «اعجاز بیانی قرآن»، ترجمه: حسین ...
  • معموری، علی (۱۳۹۶ش): «اعجاز قرآن/بیانی»، دانشنامه علوم قرآنی، به کوشش ...
  • تفتازانی، سعد الدین (۱۳۹۲ش): «الاصباح فی شرح تلخیص المفتاح المعروف ...
  • تفتازانی، سعد الدین (بی­تا): «شرح المختصر علی تلخیص المفتاح»، با ...
  • حفنی، عبد المنعم (۲۰۰۴م): «موسوعه القرآن العظیم»، قاهره: مکتبه مدبولی.. ...
  • حفنی، محمد شرف (۱۳۹۰ق): «اعجاز القرآن البیانی بین النظریه والتطبیق»، ...
  • حفیان، احمد محمود عبد السمیع (۲۰۰۳م): «التجدید فی الاتقان و ...
  • حقی بروسوی، اسماعیل (بی­تا): «تفسیر روح البیان»، بیروت: دار الفکر، ...
  • حموی، ابن حجه (۲۰۰۶م): «خزانه الادب و غایه الارب»، بیروت: ...
  • حوی، سعید (۱۹۹۱م): «الاساس فی التفسیر»، قاهره: دارالسلام، چاپ سوم.. ...
  • خالدی، صلاح عبدالفتاح (۲۰۰۰م): «اعجاز القرآن البیانی و دلائل مصدره ...
  • خرقانی، حسن (۱۳۹۶ش): «عوامل پدیدآورنده ضرب آهنگ در قرآن»، پژوهش­های ...
  • خرقانی، حسن (۱۳۹۹ش): «نقش تناسب واژگانی در واژه گزینی قرآن»، ...
  • خضر، سید (۱۴۲۴ق): «التکرار الاسلوبی فی اللغه العربیه»، قاهره: دارالوفاءجامعه ...
  • خفاجی، حمدیه عباس جاسم (۲۰۱۱م): «بلاغه التعبیر فی سوره التکویر»، ...
  • خوئی، میرزا حبیب الله (بی­تا): «منهاج البراعه فی شرح نهج ...
  • درویش، محیالدین (۱۴۱۵ق): «اعراب القرآن الکریم و بیانه»، سوریه_حمص: الارشاد، ...
  • دعاس، احمد عبید، حمیدان، احمد محمد، قاسم، اسماعیل محمود (۱۴۲۵ق): ...
  • راستگو، سید محمد (۱۳۷۶ش): «هنر سخن آرایی، فن بدیع»، کاشان: ...
  • راغب اصفهانی (۱۴۳۰ق): «مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی»، ...
  • راغب، عبدالسلام احمد (۲۰۰۱م): «وظیفه الصوره الفنیه فی القرآن الکریم»، ...
  • رضایی کرمانی، محمد علی (۱۳۸۰ش): «کتاب­شناسی اعجاز قرآن»، قم: دفتر ...
  • زرکشی، بدرالدین (بی­تا): «البرهان فی علوم القرآن»، تحقیق: محمد ابوالفضل ...
  • زمخشری (۱۴۱۳ق): «الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل»، قم: نشر البلاغه، ...
  • زندی، بهمن (۱۳۷۴ش): «درآمدی بر آواشناسی زبان عربی و تجوید ...
  • ستوده نیا، محمد رضا (۱۳۷۸ش): «بررسی تطبیقی میان تجوید و ...
  • سیوطی، جلال الدین (۲۰۱۱م): «شرح عقود الجمان فی المعانی والبیان»، ...
  • سیوطی، جلال الدین (۲۰۰۱م): «الاتقان فی علوم القرآن»، تحقیق فواز ...
  • شفیعی کدکنی، محمد رضا (۱۳۸۹ش): «صور خیال در شعر فارسی»، ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۸۶ش): «نگاهی تازه به بدیع»، تهران: نشر میترا.. ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۹۴ش): «بیان»، تهران: نشر میترا، ویراست چهارم، چاپ ...
  • شیخ، عبدالواحد حسن (۱۹۹۹م): «البدیع والتوازی»، مصر: مکتبه الاشعاع، چاپ ...
  • صابونی، محمد علی (۱۴۲۱ق): «صفوه التفاسیر»، بیروت: دار الفکر، چاپ ...
  • صافی، محمود (۱۴۱۸ق): «الجدول فی اعراب القرآن و صرفه و ...
  • صالح، عبدالقادر محمد (۱۴۲۴ق): «التفسیر و المفسرون فی العصر الحدیث»، ...
  • صغیر، محمد حسین علی (۱۴۲۰ق): «اصول البیان العربی فی ضوء ...
  • طباطبایی، محمد حسین (۱۳۹۰ق): «المیزان فی تفسیر القرآن»، بیروت: موسسه ...
  • طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن (۱۳۷۲ش): «مجمع البیان فی تفسیر ...
  • طنطاوی، سید محمد (۱۹۹۷م): «التفسیر الوسیط للقرآن الکریم»، قاهره: نهضه ...
  • طیب، عبدالحسین (۱۳۶۹ش): «اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام، ...
  • عجمی، احمد شعبان محمد (۱۴۲۳ق): «الاصول الادائیه فی القرائات المتواتره ...
  • عصفور، جابر (۱۹۹۲م): «الصوره الفنیه فی التراث النقدی والبلاغی عند ...
  • علوان، عبدالله بن ناصح (۱۴۲۷ق): «اعراب القرآن الکریم»، مصر_طنطا: دار ...
  • علوی یمنی یحیی بن حمزه (۱۹۹۵م): «کتاب الطراز المتضمن لاسرار ...
  • فارسی، حسن بن احمد (۱۴۱۳ق): «الحجه للقراء السبعه»، بیروت: دار ...
  • فتوحی، محمود (۱۳۸۵ش): «بلاغت تصویر»، تهران: سخن، چاپ اول.. ...
  • فخر رازی (۱۴۲۰ق): «التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)»، بیروت: دار احیاء ...
  • فراء، یحیی بن زیاد (۱۹۸۰م): «معانی القرآن»، قاهره: الهیئه المصریه ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۰۹ق): «کتاب العین»، قم: هجرت، چاپ ...
  • فضل الله، محمد حسین (۱۴۱۹ق): «من وحی القرآن»، بیروت: دار ...
  • قرطبی، محمد بن احمد (۱۳۶۴ش): «الجامع لاحکام القرآن»، تهران: ناصر ...
  • قطب، سید (۱۹۸۸م): «فی ظلال القرآن»، بیروت­­قاهره: دارالشروق، چاپ پانزدهم.. ...
  • قطب، سید (۱۹۹۳م): «التصویر الفنی فی القرآن»، قاهره: دار الشروق، ...
  • قطب، محمد (۱۴۱۴ق): «دراسات قرآنیه»، قاهره_بیروت: دارالشروق، چاپ هفتم.. ...
  • کمالی دزفولی، علی (۱۳۷۰ش): «شناخت قرآن»، تهران: اسوه.. ...
  • کاشانی، فتحالله (۱۳۵۱ش): «منهج الصادقین فی الزام المخالفین»، تهران: کتابفروشی ...
  • کرباسی، محمدجعفر (۱۴۲۲ق): «اعراب القرآن»، بیروت: دار و مکتبه الهلال، ...
  • کزازی، میرجلال الدین (۱۳۷۳ش): «زیباشناسی سخن پارسی: بدیع»، تهران: کتاب ...
  • کزازی، میرجلال الدین (۱۳۹۳ش): «زیباشناسی سخن پارسی: بیان»، تهران: کتاب ...
  • مدرسی، محمدتقی (۱۴۱۹ق): «من هدی القرآن»، تهران: دار محبی الحسین، ...
  • مسلم، مصطفی (۲۰۰۰م): «مباحث فی التفسیر الموضوعی»، دمشق: دار القلم، ...
  • مطلوب، احمد (۲۰۰۰م): «معجم مصطلحات البلاغیه و تطورها»، بیروت: مکتبه ...
  • معرفت، محمد هادی (۱۳۸۶ش): «التمهید فی علوم القرآن»، قم: انتشارات ...
  • مقاتل بن سلیمان (۱۴۲۳ق): «تفسیر مقاتل بن سلیمان»، تحقیق شحاته، ...
  • منصوری، پرویز (۱۳۸۴ش): «تئوری بنیادی موسیقی»، تهران: نشر کارنامه، چاپ ...
  • منصوری، عبدالواحد زیاره (۲۰۱۵م): «قراءات فی النظم القرآنی»، بصره_عراق: دارالفیحاء، ...
  • موسی، حسین یوسف، صعیدی، عبدالفتاح (۱۴۱۰ق): «الافصاح فی فقه اللغه»، ...
  • میدانی، عبدالرحمن حسن حبنکه (۱۳۶۱ش): «معارج التفکر و دقائق التدبر»، ...
  • همایی، جلال الدین (۱۳۶۸ش): «فنون بلاغت و صناعات ادبی»، تهران: ...
  • یارمحمدی، لطف الله (۱۳۶۴ش): «درآمدی به آواشناسی»، تهران: مرکز نشر ...
  • یعقوب، امیل (۱۳۶۷ش): «موسوعه النحو و الصرف و الاعراب»، بیروت: ...
  • نمایش کامل مراجع