ارزیابی زراعی و اقتصادی روش ها و تاریخ های مختلف کاشت ارقام سورگوم علوفه ای [Sorghum bicolor (L.) Moench]

به منظور بررسی اثر مدیریت کاشت بر تولید علوفه در ارقام آزاد گرده افشان و هیبرید سورگوم ، آزمایشی دو ساله به صورت طرح کرت­های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تاریخ کاشت در چهار سطح (۱۰ و ۲۰ تیر و ۱ و ۱۰ مرداد) به­عنوان عامل اصلی و ترکیب دو عامل روش کاشت در سه سطح (کشت مستقیم بذر بدون پیش­تیمار به­عنوان شاهد، کشت بذر با پیش­تیمار آب و کشت نشایی) و ژنوتیپ در دو سطح (رقم پگاه و هیبرید اسپیدفید) به­صورت فاکتوریل به­عنوان عامل فرعی آزمایش در نظر گرفته شد. نتایج به­دست آمده نشان داد که کشت تاخیری در تاریخ های ۲۰ تیر، ۱ مرداد و ۱۰ مرداد به ترتیب باعث کاهش ۱/۱۵، ۷/۳۲ و ۷/۴۸ درصدی عملکرد علوفه نسبت به تاریخ کاشت دهم تیرماه شد. بیش­ترین عملکرد علوفه سیلویی در چین­های اول و دوم (به ترتیب ۲۱/۱۰۶ و ۷۸/۶۲ تن در هکتار) به ترتیب با کشت نشایی رقم پگاه و هیبرید اسپیدفید در تاریخ دهم تیرماه به­دست آمد، درحالی که پیش­تیمار با آب بذر هیبرید اسپیدفید، حداکثر مجموع عملکرد علوفه (۸۰/۱۴۷ تن در هکتار) را تولید کرد. نتایج ارزیابی اقتصادی نشان داد که بیش­ترین درآمد خالص (۱۱/۹۹ میلیون ریال در هکتار) و حداکثر نسبت فایده به هزینه و بازده فروش (به ترتیب ۵۲/۲ و ۳۵/۶۰ درصد) از پیش­تیمار با آب بذر هیبرید اسپیدفید در تاریخ دهم تیرماه حاصل شد. کشت نشایی رقم پگاه در تمامی تاریخ های کاشت مورد بررسی غیراقتصادی بود، درحالی که کشت نشایی هیبرید اسپیدفید در تاریخ های کاشت دهم تیر تا اول مرداد نسبت به روش کاشت مرسوم برتری داشت. به طورکلی بر اساس نتایج این تحقیق، برای تولید حداکثر عملکرد و سود اقتصادی توصیه می شود عملیات کاشت در اولین زمان ممکن با پیش­تیمار بذرهای هیبرید اسپیدفید با آب انجام شود.