تحلیل روابط اجتماعی در معماری دیپلماتیک دوره صفویه بر اساس رویکرد نحو فضا؛ مطالعه موردی: کاخ چهلستون، شهر اصفهان

چکیده:ساختمان های دیپلماتیک آیینه ای هستند تمام نما، که فرهنگ کشورها را ارائه می دهند و از آنجاکه ملت ها هویت ملی خود را در تاریخ جستجو می کنند و حامی قدمت و عناصر نشان دهنده ی فرهنگ خود هستند، لاجرم چالش طراحی فضاهای دیپلماتیک امروز، چالش بین تاریخ و زیبایی شناسی معاصر است. در این پژوهش روابط اجتماعی احتمالی در کاخ چهلستون مورد توجه قرار گرفته تا اساس شکل گیری و روابط نهفته بین فضاها با یکدیگر برای درک هر چه بیشتر این موضوع بر ما نمایان شود. انتظام فضاها در کنار هم به معنی ارتباطات درونی فضاها با یکدیگر است. بنابراین می توان با شناخت ارتباطات فضایی و روابط اجتماعی نهفته در یک فضای معماری و تعمیم آن به گونه های مشابه، در این جنبش سهیم شد. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چه رابطه ای میان چگونگی سازماندهی فضایی و مولفه های هم پیوندی، عمق، نفوذپذیری، شفافیت در الگوی شکلی پلان کاخ چهلستون وجود دارد؟ هدف از پژوهش حاضر، تجزیه و تحلیل پیکره بندی فضایی و شناسایی روابط اجتماعی در بناهای دیپلماتیک گذشته جهت دستیابی به مولفه های اجتماعی در آن ها و الگوبرداری برای ساخت ساختمان های دیپلماتیک جدید بوده است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی در نمونه موردی (کاخ چهلستون اصفهان) و در نهایت استدلال منطقی برای اثبات فرضیه ها می باشد. ابزار مورد استفاده در پژوهش، شامل مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و برداشت میدانی و شبیه سازی با استفاده از نرم افزار تحلیلی Depthmap است. داده های گرافیکی و ریاضی به شکل نمودار و گراف های ترسیمی روابط اجتماعی- حکومتی نهفته را به تصویر کشانده است. یافته های پژوهش نشان داد که میان نوع سازماندهی فضایی و میزان هم پیوندی، نفوذپذیری، شفافیت و عمق در کاخ رابطه معنادار وجود دارد؛ در پلان کاخ، تالار آیینه دارای بیشترین هم پیوندی، نفوذپذیری، شفافیت و اتاق وزرا و درباریان دارای بیشترین عمق می باشند. همچنین با بررسی های انجام شده از لحاظ مولفه های اجتماعی، مولفه هم پیوندی، نفوذپذیری، شفافیت با مولفه اجتماع پذیری و مولفه عمق با مولفه امنیت رابطه مستقیم دارند.