تاثیر سطوح مختلف نیتروژن بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک و زراعی ارقام گندم (Triticum aestivum)

به منظور ارزیابی کارایی جذب و مصرف تشعشع در ارقام گندم تحت تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۹۴-۱۳۹۳ اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح کود نیتروژن (۹۰، ۱۸۰، ۳۰۰ و۳۶۰ کیلوگرم اوره در هکتار) در قالب عامل اصلی و ارقام گندم (پارسی، زارع، پیشگام و اروم) در قالب عامل فرعی بودند. صفات مورد ارزیابی شامل شاخص سطح برگ، روند جذب تشعشع، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، وزن خشک برگ، ساقه و کل، کارایی مصرف تشعشع و عملکرد دانه بود. نتایج نشان داد رقم پیشگام در مقایسه با سایر ارقام از ویژگیهای مورد ارزیابی بهتری برخوردار بود. با افزایش کود اوره از ۹۰ به ۳۶۰ کیلوگرم در هکتار، شاخص سطح برگ، میزان جذب تشعشع، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، وزن خشک برگ، ساقه و کل و عملکرد دانه افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه (۸۹۵۰ کیلوگرم در هکتار) به رقم پیشگام و شرایط ۳۶۰ کیلوگرم اوره و کمترین آن (۱۲۶۴ کیلوگرم در هکتار) به رقم اروم و شرایط ۹۰ کیلوگرم اوره در هکتار مربوط بود. بیشترین و کمترین کارایی مصرف تشعشع به ترتیب در رقم پیشگام (۵۹/۱ گرم بر مگاژول) در تیمار ۳۶۰ کیلوگرم اوره و رقم اروم (۶۷/۰ گرم بر مگاژول) در تیمار ۹۰ کیلوگرم اوره در هکتار مشاهده شد. افزایش نیتروژن به نظر میرسد از طریق بهبود فتوسنتز باعث بهبود سرعت رشد محصول و تجمع ماده خشک کل گردید و از این طریق کارایی مصرف تشعشع را افزایش داد.