دولت صفویه و بازپیکربندی جامعه ایران؛ تحول و میراث نهادی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 130

فایل این مقاله در 40 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPSAJ-17-3_001

تاریخ نمایه سازی: 6 اسفند 1401

چکیده مقاله:

شکل­گیری حکومت صفویه در ایران به دگرگونی عمیقی در بنیادهای آرایش سیاسی و پایه­ریزی نهادهای تازه­ای در پیکره جامعه انجامید. این نهادهای جدید، با دنبال کردن فرایندی پویا و خود­تقویت­شونده در توالی­­های تاریخی بعدی توانستند الگوهای کنش­ورزی جدیدی در پیکربندی نهادی جدید شکل دهند. این مقاله برخلاف رویکرد نظری غالب در تبیین مناسبات دولت و جامعه در ایران - که بر عاملیت انحصاری دولت و غیاب نیروهای اجتماعی در تحولات جامعه تاکید دارد- درصدد است با الهام از رویکرد نهادگرایی تاریخی و تبیین های زنجیره­ای­(روایت علی تاریخی)، روایت بدیلی از مناسبات جامعه و دولت در ایران عصر صفوی و تداوم میراث نهادی ماندگار حاصل از تحول نهادی در این برهه تاریخی ارائه دهد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد در پیکربندی نهادی دوره صفویه، جامعه مفهومی ایستا نیست و آرایش سیاسی عمیقا تحت تاثیر مولفه های اجتماعی است. دیگر اینکه شکل­گیری حکومت صفویه بر پایه­های متکثر قدرت، پیکربندی نهادی جدیدی را بازتولید نمود که بر شبکه نسبتا پیچیده ای از روابط متقابل میان نهادهای کلیدی قدرت در این دوره یعنی دولت، ایلات، روحانیت و بازار استوار گشت که این امر منجر به شکل­گیری میراث نهادی ویژه­ای شد که تا سده­ها پس از سقوط صفویان تداوم یافت. روش پژوهش حاضر جامعه­شناسی تاریخی و با توجه به مسئله، هدف و چارچوب نظری آن، در چارچوب راهبرد تاریخی-تحلیلی قرار می گیرد.

نویسندگان

سارا اکبری

دانشجوی دکتری علوم سیاسی. گرایش مسائل ایران. دانشگاه فردوسی مشهد

وحید سینائی

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اشرف، احمد (۱۳۵۹)، موانع تاریخی رشد سرمایه­داری در ایران، تهران: ...
  • پیرسون، پل (۱۳۹۳)، سیاست در بستر زمان؛ تاریخ، نهادها و ...
  • جعفریان، رسول (۱۳۷۹)، صفویه در عرصه دین و سیاست و ...
  • جهانگشای خاقان؛ تاریخ شاه اسماعیل، (۱۳۴۳)، مقدمه و پیوست ها ...
  • جوینی، علاءالدین عطاملک (بی­تا)، تاریخ جهانگشای، ج ۳، به کوشش ...
  • خواند میر، غیاث الدین بن همام الدین الحسنی (۱۳۵۳)، تاریخ ...
  • دلاواله، پیترو (۱۳۸۴)­، سفرنامه، ترجمه شفاع­الدین شجاع، تهران: بنگاه ترجمه ...
  • رجب­زاده، احمد (۱۳۷۸)، جامعه­شناسی توسعه: بررسی تطبیقی- تاریخی ایران و ...
  • روملو­، حسن بیگ (۱۳۵۷)، احسن­التواریخ، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: ...
  • سبزواری، محمدباقر (۱۳۸۴)، روضه­الانوار عباسی، تصحیح اسماعیل چنگیزی اردهایی، تهران: ...
  • سیوری، راجر (۱۳۶۶)، ایران عصر صفوی، ترجمه احمد صبا، تهران: ...
  • شاردن، ژان (۱۳۷۴)، سفرنامه، ترجمه اقبال یغمایی، تهران: توس ...
  • شیرازی (نویدی)، خواجه زین العابدین علی (عبدی بیگ)(۱۳۶۹)، تکمله الاخبار، ...
  • صفت­گل، منصور (۱۳۸۱)، ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران ...
  • عباداالهی چنذانق، حمید (۱۳۸۹)، اقتصاد سیاسی شهر در ایران پیشاسرمایه ...
  • فلور، ویلم (۱۳۶۶)، جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر ...
  • فوران، جان (۱۳۷۸)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه ...
  • کاتوزیان، همایون (۱۳۷۹)، دولت و جامعه در ایران، تهران: مرکز. ...
  • (۱۳۷۲)، اقتصاد سیاسی ایران، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، ...
  • کدی، نیکی (۱۳۶۹)، ریشه های انقلاب ایران، ترجمه عبدالرحیم گواهی، ...
  • کمپفر، انگلبرت (۱۳۶۰)، سفرنامه، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی. ...
  • (۱۳۵۰)، در دربار شاهنشاه ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: انجمن ...
  • گلچین معانی، احمد (۱۳۸۰)، شهرآشوب، به کوشش پرویز گلچین معانی، ...
  • گودرزی، حسین (۱۳۸۷)، تکوین جامعه­شناختی هویت ملی در ایران با ...
  • لاکهارت، لارنس (۱۳۸۳)، انقراض سلسله صفویه، ترجمه­ اسماعیل دولتشاهی، ج ...
  • لمبتون، آن (۱۳۶۲)، سیری در تاریخ ایران بعد از اسلام، ...
  • (۱۳۴۵)، مالک و زارع، ترجمه منوچهر امیری، تهران: بنگاه ترجمه ...
  • مزاوی، میشل (۱۳۶۸)، پیدایش دولت صفوی، ترجمه یعقوب آژند، تهران: ...
  • ملکم، سر جان (۱۳۸۰)، تاریخ کامل ایران، ترجمه میرزا اسماعیل ...
  • منشی ترکمان، اسکندر بیگ (۱۳۷۷)، تاریخ عالم آرای عباسی، زیر ...
  • مینورسکی، ولادیمیر (۱۳۸۱)، سازمان اداری حکومت صفوی، ترجمه­ مسعود رجب­نیا، ...
  • نجف­زاده، مهدی (۱۳۸۹)، صورتبندی مذهبی- سیاسی جامعه ایرانی در عصر ...
  • (۱۳۹۵)، جابه جایی دو انقلاب (چرخش های امر دینی در ...
  • هینتس، والتر (۱۳۶۲)، تشکیل دولت ملی در ایران، ترجمه کیکاووس ...
  • Amir Arjomand, S, (۱۹۸۷) The Shadow of God and the ...
  • Banani, A. (۱۹۷۸) “Reflection on The Social and Economic Structure ...
  • Bausani, A. (­۱۹۷۱)The Persians, From the earliest days to the ...
  • Collier, R.B. and Collier, D. (۱۹۹۱), Shaping the Political Arena, ...
  • Koelble, T.A. (۱۹۹۵). "The New Institutionalism in Political Science and ...
  • Levi, M. (۱۹۹۷) A Model, a Method, and a Map: ...
  • Mahoney, J. (۲۰۰۰), “Path Dependence in Historical Sociology”, Theory and ...
  • Newman, A (۲۰۱۵), “Great men, Decline and Empire: Safavid Studies ...
  • Stanley, W (۲۰۰۶). “The Strategic Culture of the Islamic Republic ...
  • Steinmo, S. (۲۰۰۸), “Historical Institutionalism? In Donatella Della Porta and ...
  • Stephen, G (۲۰۰۱), The Anthropology of Economy: Community, Market, and ...
  • Thelen, K. & Steinmo, S. (۲۰۰۲), “Historical institutionalism in comparative ...
  • نمایش کامل مراجع