مدلسازی تابع برآورد تقاضای حمل ونقل مواد معدنی با استفاده از مدل لوجیت دوگانه

هدف: با توجه به حجم عظیم ذخایر مواد معدنی در ایران و گستردگی جغرافیایی معادن و صنایع مرتبط با آن در کشور، حمل ونقل آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این کالا از نظر شیوه حمل ونقلی، کالای ریل پسندی شناخته می شود؛ اما سهم ۳۹درصدی صنعت حمل ونقل ریلی با قابلیت ها و انتظارهای این حوزه فاصله زیادی دارد. در این پژوهش، ضمن شناسایی عوامل بسیار مهم موثر بر انتخاب شیوه حمل ونقل، تابع مطلوبیت حمل ریلی برای جذب تقاضای مواد معدنی تدوین شد. روش: پس از مرور ادبیات و مطالعات پیشین در این خصوص، عوامل موثر در انتخاب شیوه حمل ونقل با روش رجحان آشکارشده شناسایی شدند، سپس با استفاده از مدل رگرسیون چندگانه و به کمک نرم افزار اس پی اس اس، هم بستگی بین متغیر وابسته (سهم یا تقاضا) و متغیرهای مستقل سنجیده شد. در ادامه، فهرستی از متغیرهایی به دست آمد که در جذب تقاضا موثرند و حضور معناداری دارند. در پایان با استفاده از مدل لوجیت دوگانه و به کمک نرم افزار ان لوجیت، مدل تابع مطلوبیت ریلی برای جذب تقاضای مواد معدنی برآورد شد. اعتبار مدل با روش درون نمونه ای سنجیده شد و خطای ۳درصدی در پیش بینی را نشان داد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد که عوامل مهم تاثیرگذار بر انتخاب شیوه حمل ونقل مواد معدنی، به ترتیب عبارت اند از: نسبت تعرفه حمل ونقل ریلی به تعرفه جاده ای به ازای هر تن، انبوه بودن بار معدن مدنظر و دسترسی مبدا و مقصد به شبکه ریلی. نتیجه گیری: نتایج این مدل به ارائه دهندگان خدمات حمل ونقل کمک می کند تا با تمرکز بر بهبود عوامل شناسایی شده، عملکرد خود را در بازار حمل ونقل این کالا رشد دهند.