مبادی نفس شناسی با ابتنا بر نسبت نظر و عمل نزد مشاء و سانکهیا
محل انتشار: فصلنامه حکمت و فلسفه، دوره: 18، شماره: 70
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 233
فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_WPH-18-70_005
تاریخ نمایه سازی: 7 اسفند 1401
چکیده مقاله:
در میان مکاتب یونان باستان، تفکر ارسطویی نظام مندترین مکتب فلسفی به شمار می آید و ازجمله شاخصه های مهم آن، توجه ویژه به حوزه عمل است. اما به موازات آن، در مشرق زمین نیز، برخی مکاتب هندی با بهره مندی از منابع معرفتی متنوع ازجمله وداها و اوپانیشادها فعال بودند. از این میان، مکتب سانکهیه با طرح مبانی هستی شناختی خاص به ویژه در مورد پوروشا (روح نامحسوس در شعور خالص) و پراکریتی (ماده اولیه جهان)، از سایر مکاتب هندوها، نظام مندتر به نظر می رسد. ازآنجاکه حکمت عملی در هر یک از دو نظام فکری یادشده، بر بخش هایی از آرای ماورای حسی ابتنا دارد، پژوهش پیش رو با رویکرد تاریخی در فلسفه و با لحاظ پیشینه ها و تحلیل اصطلاحات فلسفی پرکاربرد نزد ارسطو و سانکهیه، می کوشد تا مبادی نفس شناسی آنان را بر پایه نسبت میان حکمت نظری با حکمت عملی، مورد مقایسه قرار دهد. یافته مهم پژوهش آنکه، تلقی متفاوت این دو مکتب از اوصاف نفس آدمی و ارتباط آن با بدن، دلیل اصلی تمایز اهداف آنان از طرح مباحث حکمت عملی است. پیشینه های فکری ارسطو، بسی پیچیده تر از کاپی لا است؛ حکمت عملی ارسطو، خانواده و جامعه را نیز شامل می شود ولی آموزه های سانکهیه، تنها ناظر به سلوک فردی انسان ها است؛ «اعتدال» کلیدی ترین مفهوم برای فهم حکمت عملی ارسطو است ولی در نظام فکری سانکهیا، فهم تمایز میان نفس با بدن و ذهن و حتی عقل، تمهید مهمی برای شناخت غایت ریاضت های فردی است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمد کریمی
دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
جبار امینی
استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی ،واحد اسلام شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
جمشید جلالی شیجانی
دانشیار ادیان و عرفان ، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :