قلمرو الزام زوج بر طلاق در فقه مذاهب اسلامی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 218

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFI-29-112_007

تاریخ نمایه سازی: 7 اسفند 1401

چکیده مقاله:

الزام زوج به طلاق توسط حاکم اسلامی از موضوعات مهم فقه و حقوق در حوزه خانواده بوده و از آن جهت که می تواند مانع ضرر و عسر و حرج همسر در ادامه زندگی زناشویی باشد، قابل توجه است. مشروعیت الزام زوج به طلاق فی الجمله مورد وفاق فقهای امامیه و اهل سنت است، لیکن بنا بر مبنا و ادله ای که بر این امر اقامه شده، در موارد و شرایط آن اختلاف وجود دارد. فقهای شیعی، بر اساس آیات و روایات وارده، ترک روابط جنسی و نیز ترک انفاق و سوء معاشرت را مجوز الزام زوج به طلاق دانسته اند، درحالی که حنفیان، برخلاف دیگر مذاهب اهل سنت، الزام زوج بر طلاق به دلیل استنکاف یا ناتوانی از پرداخت نفقه را جایز نمی دانند و در سوء معاشرت نیز فقط مالکیه قائل به الزام به طلاق هستند. در تحقیق حاضر، ضمن بررسی ادله و موارد الزام زوج به طلاق در فقه مذاهب، به این نتیجه رسیدیم که مبنای اصلی مشروعیت الزام زوج به طلاق لزوم نفی ضرر و حرج از زوجه می باشد؛ به این معنا که اگر انحصار حق طلاق که در دست زوج است موجب ضرر و زیان و یا عسر و حرج زوجه در زندگی زناشویی گردد، حاکم می تواند، پس از درخواست زوجه و با اثبات ضرر معتنابه و عسر و حرج، حکم به الزام یا اقدام به طلاق نماید؛ بر این اساس چه بسا که بتوان موارد الزام زوج به طلاق را به دیگر مصایق ضرر، از جمله امراض مسری لاعلاج شوهر، تعمیم داد.

نویسندگان

صدیقه فقیه حبیبی

دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

عصمت السادات طباطبایی لطفی(نویسنده مسئول)

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

علیرضا عسگری

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • * قرآن کریم۱. ابن جبرین، عبدالله بن عبدالرحمن بن عبدالله. ...
  • ابن رشد قرطبی، محمد بن احمد. (۲۰۱۰م). بدایه المجتهد و ...
  • بحرالعلوم، عزالدین. (۱۴۰۵ق). بحوث الفقهیه من محاضرات آیت الله حسین ...
  • البحرانی، یوسف. (۱۳۶۵). الحدائق الناضره. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته ...
  • البهوتی، منصور بن یونس بن صلاح الدین. (۱۹۹۳م). دقائق اولی ...
  • بیهقی، احمد بن حسین. (۱۴۲۴ق). سنن الکبری (ج۶و۱۰، محقق: عبدالقادرمحمد ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۱۴ق). وسایل الشیعه الی التحصیل ...
  • حکیم، محسن. (۱۳۷۷ق). منهاج الصالحین. نجف: دارالزهراء ...
  • حلی، حسین. (۱۴۱۵ق). بحوث فقهیه (مقرر: سید عزالدین سید علی ...
  • خویی، سید ابوالقاسم. (۱۳۸۷). منهاج الصالحین (چاپ سی و سوم). ...
  • رفیعی، علی. (۱۳۸۰). بررسی فقهی طلاق و آثار آن در ...
  • زحیلی، وهبه. (۱۳۸۲). فقه خانواده در جهان معاصر (مترجم: عبدالعزیز ...
  • زحیلی، وهبه. (۱۴۰۹ق). الفقه الاسلامی و ادلته (چاپ سوم). دمشق: ...
  • سبحانی، جعفر. (۱۳۸۳). تهذیب الاصول. موسسه عروج (موسسه تنظیم و ...
  • سلیمان، اسامه علی محمد. (بی تا). التعلیق علی المده شرح ...
  • السیستانی، السید علی. (۱۴۱۶ق). منهاج الصالحین (ج۳، چاپ اول). قم: ...
  • شبیری زنجانی، سید موسی. (۱۴۱۹ق ). کتاب نکاح (چاپ اول). ...
  • الشربینی، شمس الدین محمد بن احمد. (۱۴۱۵ق). مغنی المحتاج الی ...
  • صدر، حسن. (۱۳۲۷). حقوق زن در اسلام و اروپا (چاپ ...
  • الصدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۴۱۵ق). المقفع. قم: موسسه ...
  • طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم. (بی‎تا). تکمله العروه الوثقی. قم: مکتبه ...
  • عباسی، محمود. (۱۳۸۱). قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران (چاپ اول). ...
  • القزوینی، محمد بن یزید. (۱۴۳۰ق). سنن ابن ماجه (محقق: محمد ...
  • کاتوزیان، ناصر. (۱۳۸۲). حقوق خانواده (چاپ ششم). شرکت سهامی انتشار ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۱۳ق). الکافی (چاپ اول). بیروت: دارالاضواء ...
  • مرغینانی، علی بن ابی بکر. (بی تا). هدایه حامل المتن ...
  • المرغینانی، علی بن ابی بکر بن عبد الجلیل الفرغانی. (۱۴۱۵ق.). ...
  • مشکینی، علی. (۱۳۹۴). اصطلاحات الاصول (چاپ اول). قم: بوستان کتاب ...
  • المغربی، حسین ابراهیم؛ الرئیس الزبیری، محمد صالح. (۱۹۲۷م). قره العین ...
  • مغنیه، محمدجواد. (۱۴۳۲ق). الفقه علی المذاهب الخمسه (چاپ ششم). دارالکتاب ...
  • مهرپور، حسین. (۱۳۷۱). مجموعه نظریات شورای نگهبان (چاپ اول). تهران:کیهان ...
  • مهرپور، حسین. (۱۳۸۴). مباحثی از حقوق زن (چاپ دوم). تهران: ...
  • میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن. (۱۴۱۳ق). جامع الشتات (چاپ ...
  • نراقی، ملااحمد. (۱۴۰۸ق). عوائد الایام. قم: چاپ سنگی ...
  • نمایش کامل مراجع