کاربست نظریه شکاف و گریز اجتماعی در جامعه ایرانی قرن اول هجری

تبیین نظریه شکاف های اجتماعی در جامعه ایرانی عصر انتقال و خلافت اموی، و به دنبال آن ظهور پدیده گریز در این جامعه از کانون خلافت با تحلیل کارکرد گرایانه قابل بررسی است. با سپری شدن ایام فتوح و عدم جذب عملی ایرانیان در جامعه ی جدید عرب- اسلامی و عدم تحقق تصورات ایرانیان در تغییر و تحول کلی وضعشان، نه تنها شکاف های اجتماعی گذشته برای آنان از بین نرفت بلکه عملا با گسترش نظام قبایلی و قرار گرفتن موالی در پایین ترین قسمت این ساختار؛ موجب شد که آنان به عنوان اقشار فرودست از فضای جدید بهره ای نبرند. در این تحقیق که به روش تاریخی و بین رشتهای با تحلیل نظریه شکاف و گریز در جامعه شناسی انجام می شود، با این سوال که نقش شکاف های اجتماعی موجود در بین ایرانیان در تحقق روند گریز در قرن اول هجری چه بوده است؟ به پاسخی در فرض تحقیق میپردازد که؛ شکاف های اجتماعی موجود در نظام اموی باعث گریز لایه های متعدد جامعه ی ایرانی از کانون قدرت بوده و بهدلیل ساختار خلافت اموی، زمینه های گریز در این جامعه را فراهم نموده است. دست یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست تبعیضی امویان و وجود طبیعی شکاف های اجتماعی در جامعه ایرانی قرن اول منجر به تحقق نظریه گریز شده و این جامعه را به امید فردای بهتر آماده پذیرش دعوت عباسی نموده است.