نقد استنادهای قرآنی وقایع تاریخی صدر اسلام در تاریخ طبری (مطالعه موردی: بررسی ادعای علاقه پنهان محمد(ص) به زینب و استناد به آیه ۳۷ سوره احزاب)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 371

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JSKH-16-39_006

تاریخ نمایه سازی: 8 اسفند 1401

چکیده مقاله:

چکیدهتاریخ نگاری مسلمانان در ابتدا پیوندهای زیادی با آیات قرآنی داشت، به این صورت که مورخ سعی می کرد از آیات قرآنی به عنوان تایید در گزارش رویدادهای تاریخی استفاده کند. طبری یکی از مورخانی است که ضمن گزارش وقایع تاریخی آن ها را با آیات قرآنی مستند کرده است. هدف از پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، این است که به این مسئله اصلی بپردازد که استناد به آیات در گزارش وقایع تاریخی در تاریخ طبری به چه میزان صحیح بوده است؟ بررسی ها حاکی از آن است که طبری باهدف تایید و تقویت گزارش های تاریخی به آیات استناد کرده است. اما در برخی موارد دچار آسیب هایی شده است. ازجمله آن ها آیه ۳۷ سوره احزاب است که به ماجرای جدایی زید از زینب بنت جحش و سپس ازدواج پیامبر(ص) با وی اشاره دارد. طبری با نقل روایات مجعول، علت اصلی جدایی زید و زینب را عشق و علاقه قلبی پیامبر(ص) به زینب قلمداد کرده و با برداشت غیرصحیح از برخی عبارات موجود در آیه مذکور و استناد به آن یک داستان عاشقانه ساخته و آن را در جهت تایید عقاید خویش به کار برده است. این سهل انگاری ها را می توان ناشی از برداشت سطحی او از آیات و عدم تحلیل آن ها دانست که به طور خاص در این مطالعه ذکرشده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

لیلی عبدی

دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی،دانشگاه زنجان،زنجان،ایران

محمدجعفر اشکواری

استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه زنجان، ایران

خسرو کمالی سروستانی

استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه زنجان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن(۱۳۸۵)، الکامل فی التاریخ، بیروت، ...
  • ابن حجر عسقلانی، ابوالفضل احمدبن علی (۱۴۱۵)، الاصابه فی تمییزالصحابه، ...
  • (۱۳۲۶)، تهذیب التهذیب، چاپ اول، بیروت، مطبعه دائره المعارف النظامیه ...
  • ابن خلکان، شمس الدین احمدبن محمد(۱۹۰۰)، وفیات الاعیان و انباء ...
  • ابن سعد، محمد بن سعد هاشمی بصری(۱۴۱۰)، الطبقات الکبری، چاپ ...
  • ابن سیدالناس، محمدبن عبدالله بن یحیی(۱۴۱۴)، عیون الاثرفی فنون المغازی ...
  • ابن عبدالبر، ابوعمر یوسف بن عبدالله(۱۴۱۲)، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، ...
  • ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر(۱۴۰۷)، البدایه و النهایه، بیروت، ...
  • ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم بن علی(۱۴۱۴)، لسان ...
  • ابن هشام ،عبدالملک(بی تا)، السیره النبویه ،تحقیق مصطفی سقا، ابراهیم ...
  • اسدی، علی (۱۳۹۷)، پیوند آسمانی؛ نقد افسانه دلباختگی پیامبرt به ...
  • آذرنوش، آذرتاش(۱۳۷۹)، فرهنگ معاصر عربی فارسی بر اساس فرهنگ عربی ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل(۱۴۲۲)، صحیح بخاری، چاپ اول، بیروت، دارالفکر ...
  • بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر(۱۴۱۷)، انساب الاشراف، تحقیق سهیل ...
  • بیژنی، محمد(۱۳۹۵)، «سیره نویسان و قرآن»، فصلنامه نقد کتاب قرآن ...
  • بیهقی، احمد بن حسین(۱۴۰۵)، دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب ...
  • پیشوایی، مهدی(۱۳۸۲)، تاریخ اسلام(از جاهلیت تا رحلت پیامبر) چاپ اول، ...
  • جعفریان، رسول(۱۳۷۷)، تاریخ سیاسی اسلام سیره رسول خدا، چاپ اول، ...
  • داداش نژاد، منصور(۱۳۹۳)، سیره نویسان و قرآن، چاپ اول، تهران، ...
  • دهخدا، علی اکبر و دیگران(۱۳۳۴)، لغت نامه دهخدا، تهران، موسسه ...
  • رازی، فخرالدین(۱۴۲۰)، التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب)، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء ...
  • راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد(۱۴۱۲)، المفردات فی غریب القرآن، ...
  • رامیار، محمود(۱۳۷۹)، تاریخ قرآن، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر ...
  • زرکشی، بدرالدین(۱۳۷۶)، البرهان فی علوم القرآن، چاپ اول، بیروت، دارالکتب ...
  • زرگری نژاد، غلامحسین(۱۳۸۴)، تاریخ صدر اسلام(عصر نبوت)، چاپ سوم، تهران، ...
  • (۱۳۹۷)، بررسی روایی و عقلانی ازدواج رسول خداt با زینب ...
  • زریاب خوئی، عباس(۱۳۷۰)، سیره رسول الله از آغاز تا هجرت، ...
  • زمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمرو(۱۴۰۷)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ...
  • سهیلی ، عبدالرحمن بن عبدالله(۱۴۱۲)، الروض الانف فی شرح السیره ...
  • سیو طی، جلاالدین عبدالرحمن(۱۴۱۶)، الاتقان فی علوم القرآن ، تحقیق ...
  • (۱۴۰۴)، الدر المنثور فی تفسیر بالماثور، قم، مکتب آیه الله ...
  • شوقی، ابوخلیل(۱۳۸۹)، اطلس قرآن، ترجمه محمد کرمانی، چاپ دوم، مشهد: ...
  • صالحی شامی، محمد بن یوسف(۱۴۱۴)، سبل الهدی و الرشاد فی ...
  • صبحی، صالح(۱۳۶۸)، مباحث فی علوم القرآن، چاپ بیست و چهارم، ...
  • طباطبایی، محمدحسین(۱۳۷۰)، تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین ...
  • طبرسی، فضل بن حسن(بی تا)، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، تهران، ...
  • طبری، ابوجعفرمحمدبن جریر (۱۴۱۲)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ ...
  • (۱۳۸۷)، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، چاپ دوم، ...
  • طوسی، ابو جعفر محمد بن الحسن(بی تا)، التبیان فی تفسیر ...
  • عسگری، سید مرتضی(۱۳۶۲)، صدو پنجاه صحابی ساختگی، ترجمه عطا محمد ...
  • علیخانی، فاطمه و میر، محمد(۱۳۹۵)، شیوه های کاربرد آیات و ...
  • عیاشی، محمد بن مسعود(۱۳۸۰)، تفسیرالعیاشی، محقق رسول محلاتی، چاپ اول، ...
  • فیاض، علی اکبر(۱۳۷۸)، تاریخ اسلام، تهران ، چاپ بیستم، انتشارات ...
  • قرطبی، محمد بن احمد(۱۴۰۵)، الجامع لاحکام القرآن(تفسیر القرطبی)، بیروت، دار ...
  • قلقشندی، ابوالعباس احمد بن علی(۱۳۳۲)، صبح الاعشی فی صناعه الانشاء، ...
  • قمی، علی بن ابراهیم(۱۴۰۴)، تفسیرالقمی، چاپ سوم، قم، دارالکتاب ...
  • مجلسی، محمد باقر بن محمدتقی(۱۳۸۵)، بحار الانوار، چاپ سوم، تهران، ...
  • مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین(۱۴۰۹)، مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • معرفت، محمدهادی(۱۳۸۲)، تاریخ قرآن، تهران،سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی ...
  • (۱۳۸۶)، التمهید فی علوم القرآن ، قم، موسسه انتشاراتی التمهید ...
  • معین، محمد(۱۳۷۱)، فرهنگ فارسی، چاپ هشتم، تهران، انتشارات امیر کبیر ...
  • مقریزی، تقی الدین احمد بن علی (۱۴۲۰)، امتاع الاسماع، چاپ ...
  • مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۷۲)، تفسیر نمونه، چاپ بیست و یکم، تهران، ...
  • واقدی، محمد بن عمر(۱۴۰۹)،. کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، چاپ ...
  • هاوتینگ، جرالد(۱۳۸۹)، «دو استناد قرآنی در منابع تاریخی درباره وقایع ...
  • یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب(بی تا)، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر ...
  • یوسفی غروی، محمدهادی و یوسفی، ساجده(۱۳۹۴)، آشنایی با منابع تاریخ ...
  • نمایش کامل مراجع