تبیین تاثیرگذاری صنعت نفت و گاز بر ساختار فضایی شهرهای میزبان این صنعت در یک سده اخیر(مطالعه موردی : نفت شهرهای جنوب ایران)

این پژوهش با هدف تبیین تاثیرگذاری صنعت نفت و گاز بر ساختار فضایی نفت شهرهای جنوب ایران با روش تفسیری - تاریخی نشان می دهد که با اکتشاف نفت ، دوره جدیدی از شهرسازی و برنامه ریزی شهری در شرکت شهرهای نفتی جنوب آغاز می شود. شروع این دوره با بهره گیری از الگوهای شهرسازی مدرن و ابزارهای شکل دهنده زمین ، نحوه سکونت و اجتماع سازی مطلوب و بر اساس الگوبرداری از تجربیات شهرسازی استعماری در کشورهای مستعمره، بر پایه مهندسی اجتماعی و در قالب اقدامات غیرمتمرکزسازی رخ می دهد و اندیشه آن در جداسازی اجتماعات محلی بر حسب نظام سلسله مراتبی است . دوره دوم شهرسازی ، مجموعه پیچیده ای از نابرابری ها بین دو بخش شهر و مبتنی بر استثمار بخش ضعیف تر به وسیله سرمایه است . در واقع با این برداشت ، رشد و توسعه شرکت شهرهای استعماری نفتی بعد از ملی شدن صنعت نفت در مسیر دوگانگی و تضاد شهری و مبتنی بر تقسیم شهر بر اساس بخش بندی مدیریت شده و با نگاهی استثماری رخ داده است . این سایه پیشرفت شهری نه در کلیت شهر بلکه در یک بخش جدا افتاده و تحت نظارت و مالکیت یک شرکت بهره بردار رخ داده است . مبنای چنین رشد و توسعه شهری با رکود و فجایای شهری پایدار نمانده و شهر وارد مرحله ناپایداری شده است . این ناپایداری شهری خود در ابعاد مختلف شهری نمایان ساخته و به صورت یک الگوی ایستا متجسم شده است . به طوری که الگوی سوم شهرسازی پیاده سازی شده در قالب رشد پراکنده شهری و به صورت شهرک های جدا افتاده و ناتمام، پاسخی برای ناکارآمدی ساختار فضایی این شهرها طی یک سده اخیر است .