فرآیند تبدیل ژانر تاریخی به حماسه مذهبی (مطالعه موردی: مختارنامه)

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 186

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NAQD-3-2_004

تاریخ نمایه سازی: 14 اسفند 1401

چکیده مقاله:

حماسه مذهبی برآیند تلفیق ژانر حماسی با ژانرهای تاریخی و مذهبی است. در این تحقیق یکی از مشهورترین انواع حماسه های مذهبی را، به نام مختارنامه که شاعران متعددی در دوره­های تاریخی مختلف آن را سروده­اند، برگزیدیم. اگر بپذیریم که حماسه مذهبی برآمده از دل ژانرهای دیگر است، برآنیم تا نشان دهیم سیر انتقال و فرآیند دگردیسی در آن چگونه صورت گرفته­است؟ و چطور و تحت چه شرایطی روایت تاریخی تبدیل به حماسه­ای مذهبی شده­است؟ حاصل این پژوهش که به شیوه اسنادی و با استفاده از شیوه تحلیل محتواست، نشان می­دهد که ژانرها در طول حیات خود به یکدیگر تبدیل می­شوند یا یک ژانر از دل ژانرهای دیگر سر برمی­آورد و تبدیل به ژانر مستقلی می­شود. مثلا روایت مختار از وقتی وارد حماسه­های مذهبی شد تغییر و تحولی مداوم را نشان می­دهد و ورود این روایت به ژانرهای مدرن همچون سینما، نشان­دهنده آن است که هنوز این تحولات ادامه دارد. روایت مختار یکی از نمونه­های خوب برای نشان­دادن زایش و تحول ژانرهاست.

نویسندگان

رویا رستگار

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

سید مهدی زرقانی

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

محمد جعفر یاحقی

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن الاثیر، ع.ع. بی تا. اسد­الغابه فی معرفه الصحابه، ج۴. ...
  • ابن­الندیم، م. ۱۳۴۶. الفهرست، تحقیق و طبع ر. تجدد. تهران: ...
  • ابن حبیب، م. ۱۴۲۱. المحبر، تحقیق ک. حسن. قاهره: دارالغد ...
  • ابن سعد، م. ۱۳۸۸. الطبقات الکبری، ج۵. بیروت: دار صادر ...
  • ابن شهید ثانی، ح. ۱۴۱۱. التحریر الطاووسی (خلاصه کتاب حل ...
  • ابن عبد البر، ی. ۱۴۱۲. الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تحقیق ...
  • ابن عبد ربه، ا. ۱۴۰۷. العقد الفرید، تحقیق م. قمیحه. ...
  • ابن قتیبه الدینوری، م. ۱۳۸۷. الامامه و السیاسه، القاهره: الحلبی. ...
  • ۱۳۹۰. المعارف، بیروت: دار احیاء التراث العربی ...
  • ابن کثیر الدمشقی، ا. ۱۴۰۸. البدایه و النهایه، ج ۳و ...
  • ابن اعثم کوفی، م. ۱۴۱۱. الفتوح، تحقیق ع. شیری. بیروت: ...
  • احدی، د. ۱۳۹۲. «مختار ثقفی از واقعیت تا افسانه». فصلنامه ...
  • احمدی، بابک. ۱۳۸۷. رساله تاریخ، تهران: مرکز ...
  • اردبیلی، م. ۱۴۳۳. جامع الرواه، صححه و علق علیه م.ب. ...
  • اصفهانی، ا. ۱۴۱۵. الاغانی، بیروت: حیاء التراث العربی ...
  • برتنس، هانس. ۱۳۸۴. مبانی نظریه ادبی، ترجمه م.ر. ابوالقاسمی. تهران: نشرماهی ...
  • پنی کوک، ا. ۱۳۷۸. «گفتمان های قیاس ناپذیر». ترجمه ع.ا. ...
  • تقی زاده، ح. ۱۳۴۹. فردوسی و شاهنامه او، به اهتمام ...
  • تودوروف، ت. ۱۳۷۷. بوطیقای ساختارگرا، ترجمه م. نبوی. تهران: آگاه ...
  • چندلر، د. ۱۳۹۱. « مقدمه ای برنظریه ژانر». کتاب ماه ...
  • حاجیان، خ. ۱۳۹۴.«نقدی بر مقاله مقایسه تطبیقی شیوه روایتگری ادبی ...
  • حلی، ت. ۱۳۴۲. الرجال، بمقدمه ابی جعفر احمد بن ابی ...
  • حلی(ابن­نما)، م. ۱۹۵۰م. مثیر الاحزان، النجف: المطبعه الحیدریه ...
  • خلیفه بن خیاط. ۱۴۱۵. تاریخ خلیفه بن خیاط، تحقیق ن. ...
  • خواجویان، م ک. ۱۳۶۸. «نگاهی گذرا بر نظر مورخان درباره ...
  • خوارزمی، ا. ۱۳۶۷. مقتل الحسین علیه السلام، النجف: الزهراء ...
  • خواندمیر. ۱۳۳۲. حبیب السیر، ج۲. تهران: کتاب فروشی خیام ...
  • خیالی اصفهانی، ط. بی­تا. مختارنامه منظوم، نسخه خطی به شماره ...
  • خیام‎پور، س. و حیدری نسب، ف. ۱۳۹۳.«بررسی جایگاه راویان روایات ...
  • دینوری، ا. ۱۹۶۰م. اخبار الطوال، القاهره: الکتب العربیه ...
  • ذوالفقاری، ح. در دست انتشار. «مختارنامه». دانشنامه فرهنگ عامه، ۱-۸ ...
  • ذهبی، م. ۱۴۱۴. سیر اعلام النبلاء، تحقیق ش. ارناووط. بیروت: ...
  • زجاجی. ۱۳۸۳. همایون‎نامه، تصحیح ع. پیرنیا. تهران: فرهنگستان زبان و ...
  • زرقانی، م. و قربان­صباغ، م.ر. ۱۳۹۵. نظریه ژانر (نوع ادبی) ...
  • سلطانی، ع. ا. ۱۳۸۴. قدرت گفتمان و زبان، تهران: نی ...
  • شعاعی، م.ح. ۱۳۰۵. مختارنامه منظوم، نسخه خطی به شماره ۱۸۲. ...
  • شهبازی، ا. « حماسه سرایی دینی در ادب فارسی». آینه ...
  • شوشتری، م.ت. ۱۴۱۰. قاموس الرجال، ج۸. تهران: نشر اسلامی ...
  • صفا، ذبیح‎الله. ۱۳۶۳. حماسه سرایی در ایران، تهران: فردوس ...
  • طالبی، ت. ۱۳۸۴. «نگاهی به قیام مختار». رشد آموزش تاریخ، ...
  • طبری، م. ۱۳۵۲. تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک)، ترجمه ...
  • عسقلانی(ابن­حجر)، ا. ۱۳۲۸. الاصابه فی تمییز الصحابه و بهامشه الاستیعاب ...
  • عمران پور، م.ر. ۱۳۸۴. «عوامل ایجاد، تغییر و تنوع و ...
  • فرج نژاد فرهنگ، ز. ۱۳۹۴. «نشانه های سبکی و ژانری ...
  • فرکلاف، نورمن. ۱۳۷۹. تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه ش.ع. بهرام پور، ...
  • معرفی و بررسی اجمالی منظومه های حماسی تاریخی و دینی پیش از دوره صفوی از آغاز تا پایان قرن نهم هجری [مقاله کنفرانسی]
  • فیاضی­کیا، م.م. و دیگران. ۱۳۹۱. «بررسی تطبیقی شیوه روایت­گری ادبی ...
  • کشی، م. ع. ۱۴۰۴. اختیار معرفه الرجال، تحقیق م. رجایی. ...
  • لطفی‎پور ساعدی، ک. ۱۳۷۲. «درآمدی به سخن‎کاوی». مجله زبان‎شناسی، ۱(۹): ...
  • لیسی، ن. ۱۳۸۷. «نگره ژانر». ترجمه ع. عامری مهابادی. رواق ...
  • مامقانی، ع. ۱۴۲۳. تنقیح المقال فی علم الرجال، تحقیق و ...
  • مجلسی، م.ت. ۱۳۹۴ق. بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، ...
  • مدبری، م. و حسینی سروری، ن. ۱۳۸۷. «از تاریخ روایی ...
  • مرتضوی، م. ۱۳۷۲. فردوسی و شاهنامه، تهران: موسسه مطالعات و ...
  • مسعودی، ع. ۱۴۰۹. مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق ی. ...
  • مک دانل، د. ۱۳۸۰. مقدمه ای بر نظریه های گفتمان، ...
  • موسوی خوئی، ا. ۱۴۱۰. معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات ...
  • نیترایی، ا. ۱۳۷۶. «نظری به یک حماسه تاریخی فارسی». ترجمه ...
  • واعظ هروی، ع. ۱۳۹۰. مختارنامه، تهران: انتشارات ققنوس ...
  • یعقوبی، ا. ۱۹۵۶. تاریخ الیعقوبی، ج۳. بیروت: دار الفکر ...
  • نمایش کامل مراجع