مفاهیم دوگانه در قلمرو دانش تاریخ نگاری ایران: نقد راه رفته و طرح راه جدید

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 191

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HPH-31-28_010

تاریخ نمایه سازی: 14 اسفند 1401

چکیده مقاله:

دانش تاریخ نگاری یکی از شاخه های جدید علوم تاریخی است که موضوع آن تامل نقادانه هم در متن های تاریخ نگارانه و هم در اندیشه، گفتمان، سبک، روش و دستاوردهای مورخان است. تاکنون دانش تاریخ نگاری در ایران به شکل های گوناگون دریافت شده و در نتیجه، نگرانی ها و مخاطرات فراوانی به بار آورده است. تامل نقادانه در پژوهش های انجام شده نشانگر آن است که عمدتا از دوگانه های مفهومی «بینش و روش» و نیز «تاریخ نگری و تاریخ نگاری» به عنوان چارچوب تحلیل در این پژوهش ها استفاده شده است، اما مسئله این است که از همین مفاهیم نیز معناهای متفاوتی مراد شده و پژوهشگران این عرصه را سرگردان کرده است. مقاله حاضر با نقد دوگانه های موجود و نشان دادن نحوه کاربست این مفاهیم در برخی از پژوهش ها، می کوشد برخی از آشفتگی های نظری و عملی آن را آشکار کند و به این پرسش پاسخ دهد که آیا می توان به چارچوب روش شناختی تازه ای در این مسیر دست یافت. مقاله برای برون رفت از این وضعیت آشفته کنونی به این نتیجه می رسد که باید طرحی تازه در چارچوب «دانش تاریخ نگاری» و شاخه های اصلی آن یعنی «مورخ شناسی» و «متن شناسی تاریخی» درافکند. مقاله سرانجام سه قالب پژوهشی «مورخ محور»، «متن محور» و رهیافت «ترکیبی» را پیشنهاد می کند و از رویکردهای مفهومی- نظری فلسفه علم تاریخ و فلسفه نظری تاریخ به عنوان چارچوب تحقیق در این دانش سخن می گوید.

نویسندگان

علیرضا ملایی توانی

استاد تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات تاریخ فرهنگی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اتحادیه (نظام مافی)، منصوره؛ فولادوند، حامد (زیرنظر) (۱۳۶۵) بینش و ...
  • احمدی، نزهت؛ حسن مصفا، زهرا (۱۳۸۹) «بررسی تطبیقی رویکرد سیاسی ...
  • اکبری، محمدعلی (۱۳۸۲) تاریخ، مورخ و نظریه: طرح مقدماتی یک ...
  • بابایی سیاب، علی؛ جان احمدی، فاطمه؛ آقاجری، هاشم (۱۳۹۸) «تاریخ ...
  • بحرانی پور، علی (۱۳۹۷) «اروپا و جنگ های صلیبی در ...
  • پناهی، عباس (۱۳۹۸) «روش و بینش تاریخ نگاری کتاب شوروی ...
  • ترکمنی آذر، پروین (۱۳۹۵) درآمدی بر تاریخ نگری در ایران ...
  • حسن زاده، اسماعیل (۱۳۸۶) «تاریخ نگری و تاریخ نگاری عمادالدین ...
  • ___________ (۱۳۸۸) «بینش و روش در تاریخ نگاری عتبی»، تاریخ ...
  • حضرتی، حسن (۱۳۸۳) اسلام و ایران، بررسی تاریخی (مجموعه مقالات)، ...
  • _________ (۱۳۸۸) «درآمدی بر نقد تاریخی»، کتاب ماه، تاریخ و ...
  • داوری، رضا (۱۳۹۱) سیاست، تفکر، تاریخ، تهران: سخن ...
  • رضوی، ابوالفضل (۱۳۹۴) درآمدی بر تاریخ نگاری ایرانی- اسلامی با ...
  • روحانی، کاظم (۱۳۷۱) «از تاریخ نگاری تا تاریخ نگری»، کیهان ...
  • روزنتال، فرانتس (۱۳۶۶) تاریخ تاریخ نگاری در اسلام، ترجمه اسدالله ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۸۳) تاریخ در ترازو، تهران، امیرکبیر ...
  • ___________ (۱۳۶۸) نقش بر آب، تهران، معین ...
  • زندیه، حسن؛ الیاسی، علی احمد (۱۳۹۳) «بینش و روش در ...
  • سروش، عبدالکریم (۱۳۵۷) فلسفه تاریخ، تهران: حکمت ...
  • شرفی، محبوبه؛ حاج عینی، معصومه (۱۳۹۴) «بینش و روش در ...
  • شورمیج، محمد (۱۳۹۳) «روش و بینش تاریخ نگاری اسکندربیگ منشی ...
  • شیرین زبان آذر، الهام (۱۳۹۷) «تاریخ نگری و تاریخ نگاری ...
  • صالحی، نصرالله (۱۳۷۹) «تاریخ نگری و اصول تاریخ نگاری از ...
  • علیزاده بیرجندی، زهرا (۱۳۸۵) «بینش و روش در تاریخ نگاری ...
  • فیاض انوش، ابوالحسن؛ کجباف، علی اکبر؛ مهدی روانجی، غلامرضا (۱۳۹۳) ...
  • فیضی سخا، مهدی (۱۳۹۳) «تاریخ نگاری و تاریخ نگری عبدی ...
  • قاسمی، حمید؛ کشکر، سارا؛ ایزدپرست، لیلا (۱۳۹۴) روش شناسی نقد ...
  • مجربی، حسن؛ غلامی فیروزجایی، علی؛ محبی فر، عباسعلی (۱۳۹۷) «تاریخ ...
  • محمدی، ذکرالله؛ آدینه وند، مسعود (۱۳۹۳) «بینش و روش در ...
  • محمدی، ذکرالله؛ اسمعیلی، پوریا (۱۳۹۷) «بینش و روش در تاریخ ...
  • محمدی، ذکرالله؛ پریوش، محسن (۱۳۹۷) «درآمدی بر روش و بینش ...
  • مفتخری، حسین (۱۳۹۳) «تاریخ نگری، فلسفه نظری تاریخ»، در مجموعه ...
  • ملایی توانی، علیرضا (۱۳۸۸) «مطهری و مفاهیم تاریخی در قلمرو ...
  • مورن، ادگار و دیگران (۱۳۸۶) اندیشه پیچیده و روش یادگیری ...
  • میثمی، جولی اسکات (۱۳۹۶) تاریخ نگاری ایرانی، ترجمه مهدی فرهانی ...
  • نائبیان، جلیل؛ جعفری، فرشاد (۱۳۹۰) «بررسی روش و بینش تاریخی ...
  • ناصری، اکرم؛ سرفرازی، عباس؛ علیزاده بیرجندی، زهرا (۱۳۹۶) «بینش و ...
  • نصیری جوزقانی، عبدالرئوف (۱۳۹۷) «بینش و روش در تاریخ نگاری ...
  • والدمن، مریلین (۱۳۷۵) زندگی، زمانه و کارنامه بیهقی، ترجمه منصوره ...
  • ولوی، علی محمد (۱۳۹۱) «تاریخ نگری و تاریخ نگاری مسلمانان ...
  • هیرشلر، کنراد (۱۳۹۵) تاریخ نگاری عربی در دوره میانه: مولف ...
  • هیوز، هنری استوارت (۱۳۸۱) آگاهی و جامعه، ترجمه عزت الله ...
  • A Study of Historical Method and Insight of Abassgholi Agha ...
  • Ahmadi, Nozhat; Hassan-Mosafa, Zahra (۲۰۰۹) "Comparative study of historians' political ...
  • Akbari, Mohammad Ali (۱۳۸۲) History, Historian and Theory: An Introductory ...
  • Alizadeh Birjandi, Zahra (۲۰۱۵) " Ibn Taqtaqi's Insight and Method ...
  • Babaei Siab, Ali; Jan Ahmadi, Fatemeh; Aghajari, Hashem (۲۰۱۸) " ...
  • Bahranipour, Ali (۲۰۱۷) " Europe and Crusade Wars According to ...
  • Davari, Reza (۱۳۹۱) Politics, Thought, History, Tehran: Sokhn ...
  • Etehadiye (Nezam Mafi), Mansoureh; Foladvand, Hamed (۲۰۱۶), A Comparative Study ...
  • Fayaz Anoush, Abolhassan; Kajbaf, Ali Akbar; Mehdi Ravanji, Gholamreza (۲۰۱۳) ...
  • Feizisakha, Mehdi (۲۰۱۳) "Historiography of Abdi Baig Shirazi in Takmalat ...
  • Ghasemi, Hamid; Kashkar, Sara; Izadprast, Leila (۲۰۱۴) Methodology of book ...
  • Hassanzadeh, Esmail (۱۳۸۶) "historiography and historical points of view of ...
  • Hassanzadeh, Esmail(۱۳۸۸) "Vision and Method in "Utbi's" Historiography", historiography and ...
  • Hazrati, Hassan (۱۳۸۳) Islam and Iran, a historical review (collection ...
  • Hazrati, Hassan(۱۳۸۸) "Comment on Historical Criticism", Book of Mah, Tarikh ...
  • Hirschler, Konrad (۲۰۱۵) Medieval Arabic historiography : authors as actors, ...
  • Hughes, Henry Stuart (۲۰۱۲) Consiousness and society : the reorientation ...
  • julie Scott، meisami (۲۰۱۶) Iranian historiography, translated by Mehdi Farhani ...
  • Mohammadi, Zekrollah; Adinehvand, Masoud (۲۰۱۳) "Insights and methods in the ...
  • Mohammadi, Zekrollah; Esmaeili, Pouria (۲۰۱۷) "Insight and Method Historiography of ...
  • Mohammadi, Zekrollah; Parvish, Mohsen (۲۰۱۷) "An Introduction to Abu Ali ...
  • Mojarabi, Hassan; Gholami Firozgaie, Ali; Mohebifar, Abbas Ali (۲۰۱۷) "The ...
  • Mollaiy Tavani, Alireza (۲۰۰۸) "mothahari and historical concepts in realm ...
  • Morin, Edgar and others (۲۰۰۶) Eduquer pour lere planetaire: la ...
  • Muftakhari, Hossein (۲۰۱۳) "History, theoretical philosophy of history", in a ...
  • Nabiyan, Jalil; Jafari, Farshad (۱۳۹۰)"Naseri, Akram; Sarfrazi, Abbas; Alizadeh Birjandi, ...
  • Nasiri Jozqani, Abdul Raouf (۲۰۱۷) "Insights and Method in the ...
  • Panahi, Abbas (۲۰۱۸) "Gregory Yeghikian’s Historiographical Method and Standpoint in ...
  • Razavi, Abolfazl (۲۰۱۴) An introduction to Iranian-Islamic historiography with an ...
  • Rosenthal, Franz (۱۳۶۶) History of historiography in Islam, translated by ...
  • Rouhani, Kazem (۱۳۷۱) "From historiography to Historical perspective", Keihan Andisheh, ...
  • Salehi, Nasrullah (۱۳۷۹) "Historiography and the principles of historiography from ...
  • Sharifi, Mahbube; Haj Aini, Masoumeh (۲۰۱۴) "insights and methods in ...
  • Shirin-Zaban Azar, Elham (۲۰۱۷) " Historical perspective and Historiography of ...
  • Shoormeij, Mohammad (۲۰۱۳) " method and insight historiography eskandar bayg ...
  • Soroush, Abdul Karim (۱۳۵۷) Philosophy of History, Tehran: Ḥekmat ...
  • Torkameni Azar, Parveen (۲۰۱۵) An introduction to historiography in Iran ...
  • Valavi, Ali Mohammad (۲۰۱۲) "Historical perspective and historiography of Muslims ...
  • Waldman, Marilyn Robinson (۱۳۷۵) Toward a theory of historical narrativ: ...
  • Zandieh, Hassan; Eliasi, Ali Ahmad (۲۰۱۳) "Insight and method of ...
  • Zarinkoob, Abdul Hossein (۱۳۸۳) Tārīḵ dar Tarāzū, Tehran, Amīrkabīr ...
  • Zarinkoob, Abdul Hossein(۱۳۶۸) Naqš Bar Āb, Tehran, Moīn ...
  • نمایش کامل مراجع