معناشناسی و ارزیابی ترجمه واژه عقل در قرآن کریم

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 318

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_QHS-16-1_010

تاریخ نمایه سازی: 14 اسفند 1401

چکیده مقاله:

معناشناسی واژگان قرآن کریم و انتخاب معادل دارای قرابت معنایی با واژه مورد نظر در زبان مقصد(در اینجا فارسی و انگلیسی) بر اساس معنا، لازمه ترجمه دقیق این متن آسمانی است. در بین واژگان بکار رفته در قرآن کریم، واژه عقل یک واژه کلیدی است که تنها در سیاق مدح و تکریم استعمال شده و در مفهوم مخالف مثل عبارت لایعقلون، منطوق آیه نکوهش است که نتیجه آن مدح عقل است. از این رو کشف دلالت آن با هدف ارزیابی معادل گزینی در ترجمه، دارای اهمیت است. عقل واژه ای عربی است که در زبان فارسی به صورت یک وام واژه(دخیل) استفاده می شود و در ترجمه های فارسی نیز یا به همان شکل و صورت برگردان شده و یا از واژه هایی نظیر اندیشه و خرد به عنوان معادل برای آن استفاده شده است؛ اما عقل در استعمال قرآنی، ناظر به بعد عملی بوده و معنای مرکزی عقل در قرآن کریم، حبس و امساک است هرچند بسیاری از ترجمه های فارسی و انگلیسی قرآن از معادل هایی نظیر خردورزی و اندیشیدن و reason، studied، comprehend، understood استفاده کرده اند، در حالی که همین معادل ها را برای واژگان دیگری که اختلاف دلالتشان با واژه عقل روشن است مثل تعۡلمون، تذکرون، تفۡقهون، الۡحکۡمه، ذو مره، سلۡطن مبین نیز برگزیده اند که از دقت و ظرافت معناشناختی لازم برخوردار نیست.این تحقیق بر اساس روش توصیفی-تحلیلی و همچنین تحلیلی-انتقادی با توجه به قابلیت دربرگیری ابعاد نظری مساله و نقد و تطبیق برخی ترجمه ها صورت گرفته تا ارزیابی دقیق تری از برگردان این واژه، متناسب با دلالت قرآنی آن به دست دهد.

نویسندگان

محمد امیری

دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مسعود فکری

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران، تهران، ایران ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آذرنوش، آذرتاش (۱۳۷۹ش)، فرهنگ معاصر عربی - فارسی، تهران: نشر ...
  • آذرنوش، آذرتاش (۱۳۹۴ش)، ترجمه قرآن: مبانی نظری و سیر تاریخی، ...
  • ابن فارس، احمد (۱۳۹۹ش)، معجم مقاییس اللغه، بیروت: دار الفکر ...
  • ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم (۱۹۹۴م)، لسان العرب، ...
  • انیس، ابراهیم (۱۴۲۵ق)، المعجم الوسیط، قاهره: مجمع اللغه العربیه ...
  • ایزوتسو، توشیهیکو (۱۳۹۸ش)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه: احمد ...
  • باباپور گل افشانی، محمدمهدی؛ قدیر، اسفندیار، (۱۳۹۲ش)، «معناشناسی واژگان عقل ...
  • پاکتچی، احمد (۱۳۹۷ش)، ترجمه شناسی قرآن کریم رویکرد نظری و ...
  • جرجانی، علی بن محمد السید (۲۰۰۴م)، معجم التعریفات، قاهره: دار ...
  • الجوز، محمد علی (۱۹۸۰م)، مفهوم العقل والقلب فی القرآن و ...
  • رازی، محمد بن ابی بکر (۱۹۸۶م)، مختار الصحاح، بیروت: مکتبه ...
  • زرقانی، محمدعبدالعظیم (۱۴۱۲ق)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت : ...
  • زمرد، ف. (۲۰۰۹م). مفاهیم ومصطلحات - مفهوم العقل فی القرآن ...
  • شمس الائمه سرخسی، محمدبن احمد (۱۴۰۶ق)، کتاب المبسوط ، بیروت ...
  • شیرازی، ابراهیم بن علی (۱۳۷۹ش)، المهذب فی فقه الامام ...
  • صدقی الانق، محمد (۱۳۸۸ش)، ایمان و عقل و ارتباط آن ...
  • صفوی، کورش (۱۳۸۲ش)، معنی شناسی کاربردی، تهران: همشهری ...
  • صفوی، کورش (۱۳۹۹ش)، درآمدی بر معنی شناسی، تهران: سوره مهر ...
  • طباطبایی، سید محمد حسین (۱۳۷۸ش)، المیزان فی تفسیر القرآن، فارسی، ...
  • طوسی، محمدبن حسن (۱۳۷۸ش)، کتاب الخلاف، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • عبدالباقی، محمد فواد (۱۹۳۶م)، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، لیدن: ...
  • عبدالرزاق، ل. (۲۰۰۱م). فکر وفن، از: https://www.albayan.ae/five-senses/۲۰۰۱-۱۱-۲۳-۱.۱۱۲۹۷۶۵العزب، محمود (۱۴۲۷ق)، اشکالیات ...
  • عسکری، ابو هلال (۱۳۹۰)، فرهنگ واژگان مترادف، تهران: پژوهشگاه علوم ...
  • عسکری، ابو هلال (۱۴۱۲ق)، معجم الفروق اللغویه، قم: موسسه النشر ...
  • فخر رازی، محمد (۱۴۲۰ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث ...
  • فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (۲۰۰۵ م)، القاموس المحیط، بیروت: مکتبه ...
  • قاسمی حامد، مرتضی (۱۳۹۶ش)، عقل و هوی در قرآن کریم ...
  • قربانی زرین، باقر (۱۳۹۴ش)، «واکاوی معناشناختی عقل در زبان عربی ...
  • قوجمان، حزقیل (۱۹۷۰م)، قاموس عبری - عربی، بیروت: دار الجیل ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب (۱۳۷۹ش)، اصول کافی، تهرن: دفتر مطالعات تاریخ ...
  • لاینز، جورج (۱۳۹۱ش)، درآمدی بر معنی شناسی، تهران: نشر علمی ...
  • مبینی، مینا (۱۳۸۰ش)، «عقل در قرآن»، مجله معرفت، صص ۸۶-۹۴ ...
  • محقق کرکی، علی بن حسین (۱۴۱۱ق)، جامع المقاصد فی شرح ...
  • مرغینانی ، علی بن ابی بکر (۱۳۹۲)، الهدایه شرح بدایه ...
  • مصباح، زهرا (۱۳۹۴ش)، مفهوم عقل در قرآن و حدیث، تهران: ...
  • مصطفوی، حسن (۱۳۸۵ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مرکز ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۹۰ش)، مجموعه آثار، تهران: صدرا ...
  • معین، محمد (۱۳۸۶)، فرهنگ معین، تهران: زرین ...
  • Mashkour, M. J (۱۹۷۸), A Comparative Dictionary of Arabic Persian ...
  • نمایش کامل مراجع