تاثیر عوامل اجتماعی بر کاربرد تنوعات گونه ای از دیدگاه زبان شناسی اجتماعی-شناختی

رفتار زبانی گویندگان تحتتاثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت، تحصیلات و شهر محل سکونت در برابر کاربرد تنوعات گونهای (محلی، شیرازی و معیار)، واکنشهای مساعد و نامساعدی را بهدنبال دارد که منجر به شکلگیری مقولهبندیهای اجتماعی از دیدگاه شناختی میشود. این پژوهش میدانی به توصیف همبستگی بین لایههای اجتماعی و صورتهای زبانی ازمنظر دیدگاه کاربردبنیان در استان فارس میپردازد. دادهها ازطریق شیوه پیمایشی توسط ۴۹۰ گویشور از شهرهای شیراز، مرودشت، کازرون، فسا، جهرم و چند شهر اطراف شیراز گردآوری شده است. نتایج بهدستآمده از شهرهای مورد مطالعه نشان میدهد که ازلحاظ متغیر سن، گروه سنی ۱۵ تا ۳۰ سال بیش از گروههای سنی دیگر و از لحاظ جنسیت، زنها بیشتر از مردها و ازلحاظ میزان تحصیلات، گروههای تحصیلی بالاتر کاربرد گونه معیار را در حوزههای اجتماعی مورد مطالعه (خانواده، آموزش، کار، کوچه و بازار، رسانه و در گفتار افراد تحصیلکرده) بر گونههای شیرازی و محلی شهرشان ترجیح میدهند. آنها این گونههای زبانی را برای ابراز وفاداری و هویت بومی در محیطهای اجتماعی غیررسمی و در کنار خانواده و آشنایان بهکار میبرند.