ارزیابی وضعیت تغذیه ای زعفران (Crocus sativus L) در استان خراسان جنوبی با روش"انحراف از درصد بهینه" (DOP )

تغذیه متعادل شرط اصلی افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی از جمله زعفران می باشد. مصرف بهینه کود و رعایت تعادل و تناسب بین عناصر غذایی اهمیت زیادی داشته که لازمه دست یابی به آن، ارزیابی صحیح تعیین نیاز گیاه می باشد. تجزیه گیاهی یکی از مناسب-ترین روش های ازریابی وضعیت تغذیه ای محصولات کشاورزی محسوب می شود. با توجه به اینکه برگ اصلی ترین و مهم ترین محل متابولیسم گیاه می باشد تجزیه عناصر غذائی موجود در برگ و تفسیر نتایج آن بر اساس روش های استاندارد، می تواند اطلاعات کاملی از وضعیت تغذیه گیاه فراهم آورده، به منظور تعیین ترتیب نیاز عناصر غذائی و اولویت کوددهی مزارع مورد استفاده قرار گیرد. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی وضعیت تغذیه ای زعفران در استان خراسان جنوبی، در هفته اول بهمن ماه نمونه های برگ از ۲۳ مزرعه جمع آوری و غلظت عناصر پرمصرف (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و کم مصرف (آهن، روی، مس و منگنز) در آنها اندازه گیری شد. با استفاده از غلظت عناصر غذایی در برگ مزارع با عملکرد نسبی بالا، غلظت استاندارد (مرجع) برای عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب ۹۴/۲، ۲۵/۰ و ۲۲/۱ درصد و برای عناصر آهن، منگنز، روی و مس به ترتیب ۱۷/۲۱۵، ۲۱/۲۷، ۳۰/۲۱ و۲۷/۷ میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد. بعد از به دست آوردن غلظت مرجع، مقدار DOP محاسبه گردید و بر اساس آن ترتیب نیاز عناصر غذائی تعیین گردید. محاسبات مربوط به شاخص انحراف از درصد بهینه نشان داد که قدر مطلق DOP برای تمام عناصر غذائی مورد مطالعه بیشتر از صفر بوده، به عبارتی مشکل عدم تعادل تغذیه ای در تمامی مزارع وجود داشت. در بیش از ۹۵ درصد موارد، عدم تعادل تغذیه ای ناشی از کم بود عناصر غذائی و در موارد معدودی، به بیش بود عناصر مرتبط بود. براساس شاخص های انحراف از درصد بهینه، در بین عناصر پرمصرف، پتاسیم در ۷۰ درصد مزارع مورد بررسی و در بین عناصرکم مصرف، عنصر منگنز در ۶۰ درصد، و آهن در ۳۰ درصد از مزارع، دارای منفی ترین میزان شاخص (بیش ترین میزان کمبود) بود. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش می توان توصیه کرد که در مزارع زعفران استان خراسان جنوبی، مصرف کودهای حاوی پتاسیم، آهن و منگنز باید در اولویت مصرف قرار گیرد.