مطالعه تطبیقی صیانت از قانون اساسی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی

منظور از اصطلاح صیانت از قانون اساسی تحقیق در زمینه عدم مخالفت قوانین با قانون اساسی است. برای صیانت از قانون اساسی در کشورهای گوناگون دو الگوی اروپایی و آمریکایی را میتوان یافت. اوصاف الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی عبارتند از نظارت متمرکز امکان نظارت پسینی و پیشینی امکان نظارت انتزاعی و عینی و برخورداری از اعتبار امر مختومه نظارت متمرکز مهمترین وصف الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی است. دیوان عالی فدرال عراق به عنوان یک نهاد قضایی ویژه مستقل و متخصص است که وظیفه ی اصلی و انحصاری این نهاد نظارت بر عدم مخالفت قوانین و مقررات دولتی با قانون اساسی است لذا این دیوان واجد همه ی اوصاف الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی است. همچنین شورای نگهبان به عنوان مرجع متخصص صیانت از قانون اساسی است شورای نگهبان یک نهاد سیاسی مستقل است و به عنوان مرجع اصلی صیانت از قانون اساسی است که مهمترین وظایف ،آن نظارت بر عدم مخالفت مصوبات مجلس شورای اسلامی با موازین اسلامی و قانون اساسی است. اما نظارت بر مقررات دولتی وفق اصل ۱۷۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر عهده ی قضات دادگاه ها است لذا نظارت بر مقررات دولتی غیر متمرکز است. اگر چه ابطال مقررات دولتی مغایر با قانون اساسی توسط دیوان عدالت اداری و به صورت متمرکز صورت میگیرد پس شورای نگهبان جمهوری اسلامی ایران واجد برخی از اوصاف الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی شده است و صیانت از قانون اساسی در نظام حقوقی ایران تا حدودی از الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی پیروی میکند.