پیچیدگی مرکب؛ رهیافتی برای فهم انفعال حکمرانی

باوجود گذشت نیم­قرن از تلاش­های مستمر و دلسوزانه سیاستی متولیان امور کشور، اکنون برخی از مسائل و مشکلات کشور در زمینه­های اقتصادی، صنعتی و اجتماعی، بغرنج­تر، انباشته­تر و برخی گره­ها نیز محکم­تر شده است. این شکست­های سیاستی لزوما ناشی از کم­توجهی، کم کاری و یا اهمال مسئولان نبوده بلکه عمدتا ریشه در کیفیت مداخله و مواجهه دولت در میدان­های پرتعارض با کنشگرانی گوناگون داشته است که شکاف قابل توجهی بین نیت­های سیاست گذار با نتایج حاصل از اعمال سیاست­ها ایجاد نموده است. این نوشتار تلاش دارد ناکامی سیاستی و به تبع آن انفعال حکمرانی را با مفهوم پیچیدگی مرکب توضیح ­دهد و همچنین نشان می دهد که وضعیت پیچیدگی مرکب برآمده از چارچوب بندی خاصی از مسائل و مشکلات و راه حل های کنشگران سیاسی و سیاستی است که به تدریج و در طی زمان منجر به ظهور نتایج ناخواسته سیاستی می­شود. با رمزگشایی از وضعیت پیچیدگی مرکب می توان در ارکان حکمرانی فهم مشترکی نسبت به کشمکش­های اصلی و تعریف دقیق­تر محل نزاع ذی نفعان بالقوه و بالفعل حال و آینده ایجاد کرد و همچنین با مراقبت از منابع و اصلاح مستمر سیاست ها، وجوه ناخواسته سیاست ها و پیامدهای مخرب آن را مهار نمود. در پایان سه رهیافت (۱) تحول در آرایش قوای سیاسی،(۲) نوآوری نهادی و (۳) فناوری اطلاعات مبتنی بر پلتفرم، برای برون رفت از تله پیچیدگی مرکب ارائه شده است.