معافیت متصدی حمل و نقل دریایی از مسئولیت مدنی در حقوق موضوعه ایران و مقررات بین المللی

زمینه و هدف: از مهم­ترین مباحث حقوق دریایی، حمل و نقل دریایی و مسئولیت مدنی متصدی است. در حقوق موضوعه ایران دو دیدگاه در این باره مطرح شده است؛ یکی دیدگاه مبتنی بر حقوق مدنی است که مسئولیت متصدی حمل و نقل را مبتنی بر تقصیر می­داند. مطابق دیدگاه حقوق تجارت مبنای مسئولیت متصدی حمل در ماده ۳۸۶ قانون تجارت، فرض تقصیر قراردادی است. همچنین مبنای مسئولیت متصدی حمل در قانون دریایی نیز فرض مسئولیت است. در حوزه مقررات بین­المللی نیز مقررات لاهه، هامبورگ و رتردام نیز مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفتند که در برخی موارد موضع مشابه حقوق داخلی ما اتخاذ نموده­اند. روش تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه­ای و با ابزار فیش­برداری تهیه شده است. یافته ­ها و نتایج: در حقوق داخلی دو دیدگاه تعهد به وسیله و تعهد به نتیجه مطرح است که در رسیدگی به مسئله حادث، بستگی به نظر برگزیده دارد که کدام دیدگاه را ملاک رسیدگی و صدور رای قرار دهد تا زمینه معافیت متصدی فراهم گردد. مقررات بین­المللی که منظور مقررات لاهه و هامبورگ و رتردام هستند در برخی از مواضع مقررات مشابه اتخاذ نموده که در صورت استناد به قواعد بین­الملل می­توان آنها را مورد استناد قرار داد.