دلایل عدم تمایل زنان و مردان ایرانی به فرزندآوری: مروری بر مطالعات موجود

مقدمه و هدف :کاهش نرخ زاد و ولد و متعاقب آن سالمندی جمعیت و کاهش نیروی جوان و فعال تبعات منفی فراوانی برای کشورها به همراه دارد. در حال حاضر جامعه ایران در مرحله انتقال ساختار سنی از جوانی به سالخوردگی است. این مرور روایی سعی دارد تا به بررسی دلایل عدم تمایل زنان و مردان ایرانی به فرزندآوری به عنوان یکی از مولفه های مهم در علم جمعیت شناسی بپردازد .مواد و روش ها :این مرور روایی به بررسی مطالعات انجام گرفته بر روی زنان و مردان متاهل و در سن باروری ایران در فاصله سال های ۱۳۹۵ تا۱۴۰۰ می پردازد که فاقد نازایی و هرگونه بیماری و یا مانع برای فرزندآوری بودند. در ابتدا محقق در پایگاه های علمی معتبر SID، Magiran، Google Scholar، Pub Medبا کلمات و عبارات کلیدی همچون فرزندآوری، تمایل و گرایش به فرزندآوری در ایران، علل عدم تمایل به فرزندآوری، دلایل کاهش زاد و ولد در ایران پرداخت و از تعداد ۳۵ مقاله یافت شده، بعد از حذف مقالات مروری، کیفی و خلاصه مقالات تعداد ۱۸ مقاله مورد استفاده قرار گرفت .یافته ها : براساس نتایج بدست آمده، بالا بودن سن، سن کم هنگام ازدواج، طول مدت ازدواج بیشتر، افزایش سطح تحصیلات، عدم وجود رضایت زناشویی، رابطه زناشویی نامناسب، رضایت کم از زندگی، امیدواری و کیفیت زندگی پایین، مشکلات سلامتی و جسمانی همسران و عدم وجود حمایت اجتماعی درک شده، وجود تعداد دلخواه فرزند، عدم علاقه به فرزند، مخالفت همسر، دلسرد کردن از طریق خانواده و اطرافیان، نگرانی در مورد تامین آینده فرزندان جدید، درآمد کم خانوار، نگرانی در مورد افزایش مشکلات اقتصادیو عدم توانایی تامین هزینه ها با وجود فرزند دیگر، نااطمینانی شغلی و تداخل فرزندآوری با علایق، تفریحات و برنامه کاری مردانو همچنین تعداد کمتر مرده زایی و سقط از دلایل عدم تمایل به فرزندآوری ذکر شده است. برطبق یافته بدست آمده پایبندی به ارزش های دینی با گرایش فرزندآوری ارتباط مثبت داشته است اما بهرحال عدم تمایل به فرزندآوری در زنان بیشتر از مردان، در اهل تشیع بیشتر از اهل تسنن و در شهرنشیننان بیشتر از روستاییان و در برخی قومیت ها بیشتر بوده است .بحث و نتیجه گیری : با توجه نتایج فوق، عامل سطح اقتصادی خانواده دارای اهمیت خاص در تمایل به فرزندآوری است؛ بنابراین توجه متولیان امور به این فاکتور، فراهم نمودن شرایط برای ایجاد شغل و درآمد ثابت برای مردان در خانواده، برخورداری خانواده از پوشش رایگان بیمه درمانی، اختصاص کمک هزینه های طولانی مدت برای فرزند به دنیا آمده و افزایش مرخصی زایمان برای والدین می تواند در ایجادتمایل برای فرزندآوری نقش مهمی را ایفا نماید. وجود رضایت زناشویی و رابطه مناسب همسران عامل دیگری است که می تواند در تحکیم بنیاد خانواده و در نهایت تمایل به فرزندآوری نقش موثر داشته باشد