ارزیابی نسبی آسیب پذیری نواحی شهری خرم آباد از نظر زلزله به روش تحلیل سلسله مراتبی

زمینه و هدف: سکونتگاه های بشری از دیرباز تاکنون با بحران های مختلفی مواجه بوده اند که بحران زلزله از رایج ترین آن ها بوده است؛ بنابراین جهت مدیریت بحران باید آسیب پذیری نواحی مختلف شهر در مقابل آن بحران را مورد ارزیابی قرار داد و با توجه به آسیب پذیری هر ناحیه برای آن برنامه ریزی کرد. شهر خرم آباد در پهنه با آسیب پذیری بالا در برابر زلزله قرار دارد و پژوهش حاضر به دنبال سنجش آسیب پذیری نواحی شهر خرم آباد در برابر زلزله می باشد. روش: روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده، یک پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر نوع داده، یک پژوهش کمی می باشد. در این پژوهش با استفاده از طرح تفصیلی ۱۳۹۴، بلوک های آماری سال ۱۳۹۵ و نظرات ۱۵ کارشناس، به تدوین و تجزیه و تحلیل شاخص ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی  AHP با استفاده از نرم افزار Expert Choice ۱۱ پرداخته شده است و برای شناسایی و اولویت بندی پهنه های خطر نواحی شهر خرم آباد در برابر زلزله از نرم افزار ArcGIS ۱۰.۸ استفاده شده است. یافته ها: در ارزیابی آسیب پذیری نواحی شهری از نظر زلزله، عوامل کیفیت ابنیه، قدمت ابنیه سازه بنا، مصالح نما، تعداد طبقات، نوع کاربری، تراکم ساختمانی، عرض معابر، درصد شیب، فاصله از گسل، فاصله از فضای سبز و باز، فاصله از جایگاه سوخت، فاصله از مراکز درمانی، تراکم جمعیتی و بافت فرسوده تاثیرگذار است. همچنین، مهم ترین عوامل موثر بر آسیب پذیری نواحی شهر خرم آباد در برابر زلزله شامل فرسودگی بافت، کیفیت ابنیه، قدمت ابنیه و فاصله از گسل می باشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش، نواحی مرکزی و جنوب شرقی شهر که ۳۱% مساحت محدوده مورد مطالعه را شامل می شود در طیف بالا از لحاظ آسیب پذیری قرار گرفته است، یعنی نواحی ۵ و ۴، آسیب پذیرترین نواحی در برابر زلزله و پس از آن نواحی ۷، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ دارای آسیب پذیری زیاد می­باشند؛ و ۵۲ درصد باقی مانده از وضعیت مناسبی برخوردار هستند؛ نواحی شمال شرقی شهر در طیف کم آسیب پذیری قرار گرفته اند و نواحی ۹، ۱۶، ۲۲ و ۲۴ که ۱۷% مساحت محدوده مورد مطالعه را شامل می شود، از کمترین آسیب پذیری در برابر زلزله برخوردار می­باشند.