سیر تحول و پیشرفت علم و فناوری در حوزه ساخت بیمارستان های صحرایی در دفاع مقدس

مداوای مجروحین جنگی با هدف تسریع روند بهبودی آنها و اجتناب از کاهش توان رزمی نیروهای خودی از جمله چالش های معمول جنگ هاست که برای حل آن، اقدام به ساخت بیمارستان های صحرایی می شود. در طول دفاع مقدس نیز به منظور انتقال به موقع مجروحین به مراکز درمانی جهت بهبود آنها و کاهش تلفات رزمی رزمندگان اسلام، اقدام به احداث بیمارستان های صحرایی متعددی می شد. نتایج مطالعات حاکی از این است که در طول هشت سال دفاع مقدس، این اقدام با اعمال نوآوری، ابتکار و خلاقیت های علمی و فناورانه رزمندگان اسلام، سیر توسعه ای داشته و از برپایی یک چادر و یا ساخت یک چارچوب مسقف برای امدادرسانی در اوایل جنگ، به ساخت و بهره برداری بیمارستان های صحرایی ضد انفجار با سازه های بتنی استتار شده در عمق زمین تبدیل شد. بطوریکه با انجام این نوآوری ها، ابتکارات و خلاقیت های علمی و فناورانه، شاخص «متوسط زمان ارسال مجروحین به مراکز درمانی» که در جنگ جهانی اول ۱۴ روز، در جنگ جهانی دوم ۳ روز و در جنگ ویتنام ۱۲ ساعت و پس از ساخت بیمارستان های مجهز و ایمن در نزدیک ترین فاصله از خط مقدم به ۳ ساعت کاهش یافت؛ با ساخت بیمارستان صحرایی امام سجاد(ع) در جبهه فاو (والفجر ۸) به یک ساعت و در اواخر جنگ با ساخت مراکز متعدد به کمتر از نیم ساعت تقلیل پیدا کرد. از آنجاییکه بررسی نقاط قوت و ضعف این بیمارستان ها و خصوصا نوع سازه های آنها برای ساخت مراکز درمانی صحرایی بهتر در آینده، اهمیت بسزایی دارد، مقاله حاضر با هدف «مطالعه و بررسی سیر تحول و پیشرفت علم و فناوری در حوزه ساخت بیمارستان های صحرایی در دفاع مقدس» انجام گردید. این پژوهش کاربردی، به روش توصیفی-پیمایشی و مقطعی انجام شد. در همین راستا دو سوال اصلی طراحی گردید. در گام نخست به مطالعه پژوهشی سیر تحول و پیشرفت علم و فناوری در حوزه ساخت بیمارستان های صحرایی در دفاع مقدس پرداخته شد. سپس در گام بعدی به احصای نکات مهم در احداث بیمارستان های صحرایی اقدام گردید. برای این منظور نخست روند توسعه و بهبود بیمارستان های صحرایی در طول هشت سال دفاع مقدس مطالعه و سپس ویژگی های آنها، نقاط قوت و ضعف و نیز نکات اساسی در احداث بیمارستان های صحرایی احصاء شد. در بخش پایانی پژوهش نیز پیشنهاداتی برای ساخت مراکز درمانی صحرایی کیفی تر در صحنه های نبرد آینده ارائه گردید.