دیدگاه علامه طباطبائی و نائینی درباره ی نسبت مطابقت (تاملاتی پیرامون تئوری مطابقت در فلسفه اسلامی)

معرفت شناسان، برای صدق معیارهای متعددی تعریف کرده اند؛ یکی از این معیارها نظریه ی مطابقت است که مقبولیت گسترده ای داشته، اما تفسیر و تبیین مولفه های آن، محل نزاع صاحب نظران است. این مطالعه اختصاص به دیدگاه نائینی و طباطبائی پیرامون نسبت مطابقت دارد؛ دیدگاهی که کمتر مورد توجه قرار گرفته و یا به صورت تطبیقی بدان پرداخته نشده است. با توجه به آنکه موصوف صدق، امری مرکب است، این پرسش مطرح می شود که آیا مطابقت مطابق با مطابق، به نحو کل مجموعی است، یا به نحو کل افرادی؟ با واکاوی در آثار نائینی و طباطبائی به این مهم دست می یابیم که مبانی فکریشان، متضمن دو تفسیر متضاد از نسبت مطابقت است؛ نائینی، مطابقت تصدیقات را به نحو کل مجموعی می داند در حالی که مبانی فکری طباطبائی، گاهی موید مطابقت به نحو کل مجموعی و در مواردی به نحو کل افرادی است. این جستار ضمن مقایسه و نقد و بررسی دیدگاه ها و ادله این دو اندیشمند، شواهدی بر خلاف آراء طباطبائی و لوازم معرفت شناختی آن ارائه کرده و در صدد ترجیح دادن رای نائینی است، اما آن را عاری از اشکال نمی داند.