بررسی رویکرد تاریخ مندانه به معرفت دینی با تاکید بر نگاه تاریخی به قرآن

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 171

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_AADAB-5-12_006

تاریخ نمایه سازی: 17 فروردین 1402

چکیده مقاله:

تاریخی نگری یکی از روش های فیلسوفان غربی در بررسی متون دینی است که طی دهه های اخیر در میان روشنفکران مسلمان نیز رواج یافته است. در این نگرش، معرفت دینی تاریخ مند تلقی شده و به هیچ وجه قابل تسری به زمان های دیگر نیست؛ به تعبیر دیگر میان دوره های معرفتی نوعی گسست وجود دارد. بر همین اساس قرآن که متن اصلی مسلمانان محسوب می شود نیز همواره در معرض تفاسیر و برداشت های مختلف قرار گرفته است اما هیچ کدام از این خوانش ها مطلق نیست بلکه هر فهمی از این متن تاریخ مند بوده و تحت تاثیر زمینه های متن در دوره های زمانی متفاوتی شکل گرفته است. طرف داران این نگرش در دنیای اسلام، تاکید می کنند که قرآن یک محصول فرهنگی و مختص عصر نزول است و نمی تواند در زمان های بعدی نیز یک متن مرجع قرار گیرد؛ بر این اساس، باید رویکرد جزم اندیشانه نسبت به هر نوع معرفت دینی متخذ از قرآن را کنار نهاد و به قهرآن به عنوان یک پدیده تاریخی نگریست. بررسی ادعاهای طرف داران این نگرش نشان می دهد که برخی مبانی تاریخی نگری مخدوش و قابل نقد است و گرچه این رویکرد در برخی تعالیم دینی و به ویژه فقهی قابل پیگیری است، چراکه در تاریخ اندیشه اسلامی و روش های فهم در متون دینی چنین سابقه ای وجود دارد، اما نمی توان آن را به همه آموزه های دینی تسری داد و با عینک تاریخی به همه تعالیم دینی نگریست.

نویسندگان

راضیه موحدی نیا

دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه قرآن و حدیث

حسام الدین ربانی

استادیار دانشگاه قرآن و حدیث؛ پردیس تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابوزید، نصر حامد (۱۳۸۰) «متن بودن قرآن»، ترجمه روح الله ...
  • همو. (۱۳۸۳) نقد گفتمان دینی، ترجمه حسن یوسفی اشکوری و ...
  • همو. (۱۳۸۸) «دین و صلح»، ترجمه روح الله فرج زاده، ...
  • ارکون، محمد (۱۳۹۲) تاریخ­مندی اندیشه اسلامی، ترجمه رحیم حمداوی، تهران: ...
  • برسلر، چارلز (۱۳۹۳) درآمدی بر نظریه­ها و روش­های نقد ادبی، ...
  • تیلیش، پل (۱۳۷۶) الهیات فرهنگ، ترجمه مراد فرهادپور و فضل ...
  • جابری، محمد عابد (۱۳۸۷) ما و میراث فلسفی­مان، ترجمه سید ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۰) شریعت در آینه معرفت، قم: اسرا ...
  • حقیقت، سید صادق (۱۳۹۴) روش شناسی علوم سیاسی، قم: دانشگاه ...
  • حکیمی،محمدرضا (۱۳۹۳) الحیاه، ج۲، قم: دلیل ما ...
  • خاتمی، محمود (۱۳۹۱) مدخل فلسفه غربی معاصر، به اهتمام مریم ...
  • رشاد، علی اکبر (۱۳۸۹) منطق فهم دین، تهران: پژوهشگاه فرهنگ ...
  • همو. (۱۳۷۸) بسط تجربه نبوی، تهران: صراط ...
  • همو. (۱۳۸۶/ تیر) «پیامبر عشق»، فصلنامه مدرسه، ش۶ ...
  • صفوی، سید حسن (۱۳۵۸) ذوالقرنین کیست، تهران: محمدی ...
  • صدرالمتالهین (ملاصدرا) (۱۴۱۹ق) مفاتیح الغیب، ج۱، بیروت: الارشاد للطباع و ...
  • عرب صالحی، محمد (۱۳۸۹) گادامر و تاریخ مندی فهم، تهران: ...
  • همو. (۱۳۹۱) تاریخ نگری و دین، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و ...
  • کیوپیت، دان (۱۳۷۶) دریای ایمان، ترجمه حسن کامشاد، تهران: طرح ...
  • گنون، رنه (۱۳۸۷) بحران دنیای متجدد، ترجمه حسن عزیزی، تهران: ...
  • مجتهد شبستری، محمد (۱۳۸۶/ تیر) «قرائت نبوی از جهان»، فصلنامه ...
  • نصری، علی (۱۳۹۳) «نقد نظریه های آقای سروش در زمینه ...
  • واعظی، احمد (۱۳۸۹) «نقد تقریر نصر حامد ابوزید از تاریخ ...
  • هیدگر، مارتین (۱۳۸۶) وجود و زمان، ترجمه محمد نوالی، تبریز: ...
  • Crai, Edward (۱۹۹۸) Routledge Encyclopedia of Philosophy, London and New ...
  • Gadamer, Hans-Georg (۲۰۰۴) Truth and Method, ۲nd edition, translated by ...
  • Heidegger, Martin (۱۹۶۲) Being and Time, translated by John Macquarrie ...
  • Iggers, Georg G. (۲۰۰۳) “Historicism”, Dictionary of the History of ...
  • Page, Carl (۱۹۹۵) Philosophical Historicism and the Betrayal of First ...
  • نمایش کامل مراجع