علل شکل گیری و سیر تحول شهر ورامین بر اساس متون تاریخی

با کشف سرزمین های مساعد زیست از لحاظ آب وهوا، دسترسی به آب وخاک مناسب کشاورزی ، اولین سکونتگاههای بشری شکل گرفت . این سکونتگاهها با توجه به میزان پتانسیل خود در تامین شرایط زیستی مناسب برای ساکنین ، در دوره های بعدی نیز مورداستفاده قرار گرفتند. پس از انقلاب کشاورزی در دوره نوسنگی ، انسانها یکجانشین شدند و روستاها را پدید آوردند. با گسترش جمعیت و رشد روستاها، شهرها به وجود آمدند. در فلات ایران نیز شهرهای بسیاری ساخته شده است به طوری که تاریخ شهرسازی و شهرنشینی در ایران از قدمت زیادی برخوردار است . شهر ورامین به علت قرارگیری در مخروط افکنه رودخانه جاجرود، داشتن آب مناسب و خاک مساعد برای کشت محصولات کشاورزی ، از دیرباز مکانی مناسب برای ساخت سکونتگاههای پیش از تاریخ بوده است . این سکونتگاهها عمدتا در محدوده شهرهای فعلی شهرستان ورامین قرار دارند؛ بنابراین هسته اول یه شهر ورامین شکل گرفت و در دوره های بعدی با چالش های بسیاری مواجه شد. هدف از انجام این پژوهش که با استفاده از روش تحقیق تفسیری تاریخی انجام شده، بررسی عوامل شکل گیری و هسته اولیه شهر ورامین ، سیر تحول این شهر و بررسی اوضاع ورامین در دورههای مختلف تاریخی است . این امر با بررسی اوضاع ورامین در متون و مطالعه بناهای ساخته شده و نشانه های معماری شهری در دورههای تاریخی انجام شده است . ورامین در طول تاریخ به عنوان قریه ای از توابع شهر بزرگ ری بوده است . این امر تا دوره زمامداری ایلخانان مغول ادامه می یابد و در این زمان ورامین ، دارالملک ری می شود و برای اولین و آخرین بار در این شهر سکه ضرب می شود. از جمله رویدادهای مهم معماری این دوران، ساخت بنای فاخر مسجد جامع ورامین به سال ۷۲۲ ه.ق است . یکی دیگر از اتفاقات مهم در این زمان، رشد ورامین زیر سایه تشیع و وزرای شیعی است . پس از تضعیف حکومت ایلخانان تا دوره قاجار، ورامین ویرانی های زیادی را از سر می گذراند و به شکوه گذشته اش بازنمی گردد؛ اما همچنان به حیات خود ادامه می دهد تا جائیکه با کشاورزی خود بخش زیادی از موادغذایی شهرها و قریه های اطراف را تامین می کند.