تبیین شاخص های ارزیابی پایداری زیست محیطی-بوم شناختی سامان های عرفی مرتعی با تاکید بر مراتع ییلاقی سهند

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 85

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IJRDR-24-2_006

تاریخ نمایه سازی: 26 فروردین 1402

چکیده مقاله:

ارزیابی پایداری زیست محیطی- بوم شناختی، به عنوان یکی از مهم ترین ابزارها در فرآیند برنامه ریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها اجتناب ناپذیر است. در ارتباط با سنجش پایداری زیست محیطی- بوم شناختی در مراتع و مخصوصا سامان های عرفی شاخص های مشخصی وجود ندارد درنتیجه در حال حاضر تدوین و اعتبار سنجی شاخص های ارزیابی پایداری زیست محیطی جهت سنجش پایداری در سامان های عرفی ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش ۴۰ شاخص ارزیابی پایداری زیست محیطی- بوم شناختی از طریق مصاحبات اکتشافی و مرور منابع مختلف تدوین و از طریق پرسشنامه در معرض قضاوت و داوری متخصصان دانشگاهی، کارشناسان امور اجرایی و خبرگان محلی قرار گرفت. برای اعتبار سنجی و دستیابی به اجماع نظر علاوه بر آماره های توصیفی از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. شاخص هایی مانند تنوع جانوری، کیفیت بصری، سطح آلودگی صوتی و درجه آلودگی هوا علیرغم اینکه در منابع خیلی تکرار شدند به جهت عدم تناسب با سامانهای عرفی مرتعی در معیار تناسب منطقه ای امتیازات پایینی به خود اختصاص دادند. در بین شاخص ها بیشترین امتیاز مربوط به شاخص مساحت مرتع و پایین ترین آن مربوط به شاخص درجه آلودگی هوا در سامان می باشد. در این پژوهش تعداد ۱۶ شاخص در قالب شش مولفه مورد تایید متخصصان، کارشناسان امور اجرایی و نخبگان محلی معرفی گردیده است که می تواند در بخش مراتع شروعی برای تدوین مدل ملی شاخص های ارزیابی پایداری، ایجاد بانک اطلاعات شاخص های پایداری و کمی نمودن آن ها در راستای رسیدن به توسعه پایدار در بخش منابع طبیعی و بخصوص مراتع کشور باشد. همچنین دستگاه های اجرایی می توانند با استفاده از شاخص های معرفی شده جهت بهبود وضعیت مراتع، بهره برداران و حرکت به سمت پایداری در همه ابعاد برنامه ریزی کنند.

کلیدواژه ها:

پایداری زیست محیطی- بوم شناختی ، شاخص ، اعتبارسنجی ، سامان عرفی ، مراتع ییلاقی

نویسندگان

مرتضی مفیدی چلان

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

حسین بارانی

دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

احمد عابدی سروستانی

دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

جواد معتمدی

استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

علیرضا دربان استانه

استادیار، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Abdolahzade, Gh. H., Kalantari, Kh., Asadi, A. and Daneshvar, J., ...
  • Abdolmaleky, M., chizari, M. and Hoseini, S. J. F., ۲۰۰۹. ...
  • Anabestani, A. A., Khosrobeigi, R., Tagilo, A. A. and Shamsedini, ...
  • Esther, W. and Ndalahwa. F., ۲۰۰۳. Public participation in integrated ...
  • Gilman, R., ۱۹۹۶. Sustainability,URL.:http://www.context.org/ICLIB/DEFS/AIADef.htm,Golusin, M. and Ivanović, O. M., ۲۰۰۹. ...
  • Hassan, H. and Nordin, M., ۲۰۰۲. Indicators of Sustinable Development: ...
  • Hassanshahi, H., Sadati, S. A. and Rezaei, A., ۲۰۱۰. An ...
  • Kalantari, Kh., ۲۰۱۲. Quantitative Models in Planning (Regional, Urban and ...
  • Kalantari, Kh., Asadi, A. and Chopchian, Sh., ۲۰۰۹. Compiling and ...
  • Khosrobeigi, R., Shayan, H., Sojasigeidari, H. and Sadeglo, T., ۲۰۱۱. ...
  • Maczko, K. A., Bryant, L. D., Thompson, D. W. and ...
  • Mitchell, J., ۲۰۱۰. Criteria and indicators of sustainable rangeland management. ...
  • Rahimi, H., ۲۰۰۴. The role of Rangelands in environmentally sustainable ...
  • Range, Forest and Watershed Organization of Iran, ۲۰۱۰. Guideline for ...
  • Rezvani, M. R., Akbarian Ronizi, S. R., eftekhari, A. and ...
  • Salam, M. A., Noguchi, T. and Koike, M., ۲۰۰۵. Factors ...
  • Shayan, H., Hosseinzadeh, S. R. and Khosrobeygi, R., ۲۰۱۱. Assessment ...
  • Swiss Federal Statistical Office, ۲۰۰۲. Measuring sustainable development, SFSO Publisher ...
  • United Nations., ۲۰۰۷. Indicators of Sustainable Development: Guidelines and Methodologies, ...
  • Velayati, S. and Kadivar, A. A., ۲۰۰۶. Environmental challenges of ...
  • World Bank, ۲۰۰۸. Knowledge assessment methodology. Available at: http://web. worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/WBI/WBIPROGRAMS/KFDLP/EXTUNIKAM/۰,,menuPK:۱۴۱۴۷۳۸~pagePK:۶۴۱۶۸۴۲۷~piPK:۶۴۱۶۸۴۳۵~theSitePK:۱۴۱۴۷۲۱,۰۰.html ...
  • Yarihesar, A., Badri, S. A., Pourtaheri, M. and Farajisabokbar, H., ...
  • Yavari, Gh. and Fazelbeygi, M. M., ۲۰۱۱. Environmental impact assessment ...
  • Zahedi, Sh. and Najafi, Gh., ۲۰۰۷. Concept of sustainable development. ...
  • نمایش کامل مراجع