بررسی و نقد "الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه" نخستین فرهنگنامه تاریخی اسلامی سده ای

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 63

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JSKH-16-40_003

تاریخ نمایه سازی: 26 فروردین 1402

چکیده مقاله:

فرهنگنامه های تاریخی، یکی از اشکال گوناگون نگارش منابع تاریخی اسلامی همانند:تواریخ عمومی ، محلی ، فتوح ،کتب انساب و . . . می باشد .نویسندگان این گونه آثار ، ذیل تراجم اعیان و بزرگان مندرج در کتابهای های خود ، شرح حال ایشان را البته به ترتیب الفبایی ثبت کرده اند . نخستین کسی که فرهنگنامه تاریخی چند سده ای نوشت ، ابن خلکان ، مورخ شامی است. ابن حجر عسقلانی حدود دو قرن بعد به تقلید از او نخستین فرهنگنامه تاریخی ، البته درقالب "یک سده" را تالیف کرد .این پژوهش با رویکردی روایی – انتقادی و با استناد به منابع عمدتا دست اول و نیز باروش مطالعه کتابخانه ای به بررسی و نقد این اثر تاریخی در زمینه هایی چون :چرایی و یا انگیزه مولف از نوشتن اثر خود ، منابع مورد استفاده ، روش  و شیوه تدوین ، اهمیت و. . . می پردازد. .یافته های پژوهش حاکی است که مولف به منظور حفظ خاطره ، یاد و نکوداشت ، اعیان قرن هشتم خصوصا اساتید و شیوخ خود و نیز بزرگان عمدتا مصر و شام به تالیف این اثر دست زده است. او به این منظور از منابع مکتوب گذشتگان ، همچنین منابع شفاهی معاصران خود بهره برده است.اهمیت کتاب در این است که اطلاعات سودمندی در باره مشاهیر عرصه های گوناگون این عصر خصوصا بزرگان شام و مصر ارائه می دهد،که در جایی دیگر یافت نمی شود.این پژوهش که اولین نوشته در نوع خود به شمار می رود،  قصد دارد ضمن استفاده از مطالعات و تحقیفات ، به کنکاشی در این منبع تاریخی  بپردازد.

نویسندگان

محمد قزوینی نظم ابادی

دکترای تاریخ اسلام، دبیر تاریخ استان مرکزی، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن حجر عسقلانی، شهاب الدین احمدبن علی، (۱۴۱۴ه)، الدرر الکامنه ...
  • ___________________، ( ۱۹۷۲ )، انباء الغمر بانباء العمر، تحقیق دکتور ...
  • ، (۱۴۰۸ه)، رفع الاصر عن قضاه مصر، قاهره، مکتبه الخانجی ...
  • الحلوجی، دالیا عبدالستار، (۲۰۰۸ م)، کتب التراجم فی التراث العربی ...
  • جعفریان، رسول، (۱۳۸۷)، منابع تاریخ اسلام، انتشارات انصاریان ...
  • رابینسن، چیس اف، (۱۳۸۹)، تاریخ نگاری اسلامی، ترجمه مصطفی سبحانی، ...
  • روزنتال، فرانتس، (۱۳۶۸)، تاریخ تاریخنگاری در اسلام، ترجمه اسدالله آزاد، ...
  • زیاده، محمدمصطفی، (۱۹۴۹)، المورخون فی مصر فی القرن التاسع الهجری ...
  • زیدان، جرجی، (بی تا)، تاریخ الادب اللغه العربیه، دارالهلال، ج۳ ...
  • سخاوی، شمس الدین (بی تا)، الضوء اللامع لاهل القرن التاسع، ...
  • سجادی، صادق و هادی عالم زاده، (۱۳۷۵)، تاریخنگاری در اسلام، ...
  • شاکر، مصطفی، (۱۹۹۰)، التاریخ العربی و المورخون، لبنان، بیروت، دارالعلم ...
  • صفدی، صلاح الدین (۱۳۸۱)، الوافی بالوفیات، باعتناء هلموت ریترز، دارالنشر ...
  • ، (۱۴۱۸)، اعیان العصر و اعوان النصر، حققه الدکتور علی ...
  • عبدالغنی حسن، محمد، (۱۳۶۲)، زندگینامه ها، ترجمه امیره ضمیری، تهران، ...
  • عبدالرحمن خضر، عبدالعلیم، (۱۳۸۹)، مسلمانان و نگارش تاریخ، ترجمه صادق ...
  • عزالین ،محمد کمال ،(۱۴۰۴) ،التاریخ و المنهج التاریخی لابن حجر ...
  • عطیه، عبدالرحمن، (۱۴۱۸)، موسوعه المصادر و المراجع، بی جا، دارالاوزاعی، ...
  • عنان، محمد عبدالله، (بی تا)، تراجم اسلامیه مشرقیه و اندلسیه، ...
  • ، مورخو مصر الاسلامیه و مصادر التاریخ المصری، القاهره، مکتبه ...
  • (۱۹۹۵م)، دررالعقود الفریده فی تراجم الاعیان المفیده، حققه عدنان درویش، ...
  • مصاحب، غلام حسین، (۱۳۸۷)، دائره المعارف فارسی مصاحب، تهران. ...
  • واسعی ،علی رضا، (۱۳۸۴ ) ،" آموزش در قرن هشتم ...
  • هانی، عمو، (۱۳۸۱)، دراسات فی تراجم والسیر، بی جا، الطبعه ...
  • مقالات:جب (Gibb)، A.R.، (بی تا)، «علم التاریخ»، دائره المعارف الاسلامیه، ...
  • زریاب، عباس، (۱۳۷۸)، «ابن حجر عسقلانی»، دایره المعارف بزرگ اسلامی؛ ...
  • ناجی، محمدرضا، (۱۳۷۹)، "تاریخ/ تاریخ نگاری اسلامی"، دانشنامه جهان اسلام، ...
  • منابع لاتینKhalidi, T. (۱۹۷۳), "Islamic Biographical dictionaries: A preliminary Assessment", ...
  • Robinson, Chose, F; (۲۰۰۳), Islamic Historiography, Cambridge university press, First ...
  • F; "Al-Makrizi", EI, Vol, VI, ۱۹۹۱ ...
  • Rosenthal, F; "Ibn al Hajar" EI, Vol. III, ۱۹۸۶ ...
  • نمایش کامل مراجع