تحلیل ساختاری نظام مسائل توسعه استان آذربایجان شرقی

تاکید بر تبیین نظام مسائل استان ها در سطح ملی و رویکرد نخبگان مرکز و ارائه نسخه های تجویزی یکسان برای تمام استان‎ها، نتوانسته به فهم عمیق و حل چالش های مناطق کشور کمک نماید. بر این مبنا هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مهمترین مسائل استان و نیز تحلیل شبکه ای و نسبت سنجی بین مسائل به لحاظ تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و دستیابی به مسائل کلیدی (به عنوان موانع اصلی پیشرفت و توسعه استان) می باشد. در این چارچوب به لحاظ روش شناختی علاوه بر بررسی اسنادی موضوع، تحلیلکیفی و مصاحبه عمیق با ۶۵ نفر از مدیران و نخبگان ارشد استان در چهار طیف سازمان‎های دولتی و بخش خصوصی، نهادهای عمومی و نخبگان دانشگاهی و فعالان مدنی مبنا قرار گرفته و از تکنیک تحلیلی «ماتریس تاثیر متقابل» و نیز دو نرم افزار یوسی نت (UCINET) و Micmac)) و روش تجزیه و تحلیل ساختاری یا شبکه ای برای شناسایی الگوی روابط مولفه های کلیدی موثر بر توسعه و پیشرفت استان استفاده شده است. یافته های پژوهش در چارچوب تحلیل شبکه ای، عوامل کلیدی موثر بر توسعه استان به لحاظ میزان تاثیرگذاری به این ترتیب شناسایی شدند؛ ۱) اقتصاد دولتی و رانتی، ۲) رویکرد امنیتی مرکز به مسائل استان، ۳) ساختار متمرکز اداری و اختیارات محدود منطقه ای، ۴) غفلت از ظرفیت ها و فرصتهای ژئوپلیتیکی استان، ۵) توسعه نامتوازن درون استانی، ۶) تبعیض ساختاری نسبت به استان، ۷) چند پارچگی نظام مدیریتی استان و شهرستان، ۸) تحریم ها و بحران اقتصادی کشور، ۹) امنیتی‎سازی هویت قومی، و ۱۰) تنش بین جناح ها، نهادها و مقامات استان.