بررسی رفتار اطلاع یابی بومیان دیجیتال: مورد مطالعه دانش آموزان ۱۵ تا ۱۸ ساله مدارس هوشمند شهر تهران

هدف پژوهش: بومی دیجیتال به فردی گفته میشود که زاده عصر دیجیتال است؛ و رایانهها، تلفن همراه و به طور کلی فناوریهای نوین زندگی آنها را احاطه کردهاند. بومیان دیجیتال در استفاده از فناوری، راحتتر بوده و مهارت بهتری نسبت به نسلهای قبلی خود دارند. وابستگی به فناوری و به تبع آن، استفاده از رسانههای دیجیتال باعث شده که تغییرات چشمگیری در جنبههای مختلف زندگی بومیان دیجیتال ایجاد شود که شیوههای کسب اطلاع یکی از آنهاست. این پژوهش با هدف شناسایی رفتار اطلاعیابی بومیان دیجیتال در مدارس هوشمند شهر تهران انجام شد.روش پژوهش:  این پژوهش بر مبنای هدف، کاربردی و برحسب رویکرد، کیفی است. در این پژوهش به منظور گردآوری دادهها از مطالعه کتابخانهای، پرسشنامه و مصاحبه استفاده شد. واحد مطالعه در پژوهش حاضر دانش آموزان پایه های دهم و یازدهم دبیرستان دخترانه فائزون است. ابتدا با استفاده از ابزار پرسشنامه به صورت نمونهگیری هدفمند ۱۲ نفر از دانشآموزان برای انجام مصاحبه انتخاب شدند. پس از آن، دادهها به وسیله مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و به روش کدگذاری تحلیل شدند.یافتهها: از نظر منابع اطلاعاتی مورد استفاده بومیان دیجیتال، یافته ها نشان داد که گوگل، پرسش از دوستان، کتاب الکترونیکی، کتاب چاپی و ویکیپدیا بیشترین استفاده را داشتهاند؛ اما به کتابخانه به عنوان منبع اطلاعاتی توجه چندانی ندارند و به آن مراجعه نمیکنند. از لحاظ فرایند اطلاعیابی، یافتهها نشان داد که جستجوی اطلاعات در این نسل غیرخطی است و تمامی آنها از یک الگوی خاص پیروی نمیکنند. از آنجا که بومیان دیجیتال دسترسی خوبی به ابزارهای اطلاعاتی دارند و ساعت بالایی صرف حضور در رسانههای دیجیتالی میکنند؛ بنابراین، معمولا از فضای مجازی برای رفع نیازهایشان استفاده میکنند. موانع احتمالی در دسترسی به اطلاعات از دید بومیان دیجیتال شامل: فیلترینگ، ضعف زبان انگلیسی، ضعف مهارت سواد اطلاعاتی، سرعت پایین اینترنت، هزینه بالای اینترنت و عدم دسترسی به محتوای با کیفیت به زبان فارسی است. سایر یافتهها در خصوص ارزیابی منابع اطلاعاتی نشان داد که بومیان دیجیتال در ارزیابی منابع آموزشی در سطح خوبی قرار دارند؛ اما در ارزیابی منابع غیرآموزشی به طور مثال، در فضای رسانههای اجتماعی عملکرد ضعیفی دارند. نتیجهگیری:   بومیان دیجیتال در مهارت جستجوی اطلاعات عملکرد ضعیفی داشته و تلاش و وقت چندانی صرف آزمودن روش های مختلف جستجو برای بازیابی اطلاعات مناسب نمی کنند. همچنین، آنان در ارزیابی مطالب منتشر شده در رسانه های اجتماعی عملکرد ضعیفی داشته و اهمیتی برای اعتبارسنجی پیام ها قائل نیستند. با توجه به اهمیت موارد پیش گفته، پیشنهاد میشود که برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی مرتبط با سواد دیجیتال و سواد رسانه ای در دستور کار آموزش و پرورش قرار داده شود.