اثر چرای دام بر کیفیت علوفه سه گونه مرتعی کلیدی در مراتع سارال کردستان

در این پژوهش، به منظور بررسی اثر دو سیستم چرایی (مداوم و کوتاه مدت) بر کیفیت علوفه سه گونه کلیدی مرتعی Bromus tomentellus، Cephalaria kotschyi و Ferula haussknechtii در سامان زردوان و دو گونه B. tomentellus و F. haussknechtii در سامان بهارستان واقع در منطقه سارال کردستان در دو فصل رویشی ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ اقدام به نمونه برداری در چندین مرحله فنولوژیکی شد. سیستم چرای رایج در زردوان، چرای کوتاه مدت خاصی است به نام شگل داری و سیستم چرای رایج در بهارستان مداوم است. ویژگی های مورد مطالعه شامل ماده خشک قابل هضم، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، کربوهیدرات های محلول، خاکستر و پروتئین خام بود. برای اندازه گیری این ترکیب ها از دستگاه طیف سنج مادون قرمز نزدیک استفاده شد. برای تجزیه آماری داده ها از تجزیه مرکب با طرح پایه کاملا تصادفی نامتعادل استفاده شد. مقایسه میانگین به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که در تمامی گونه ها، در بین سه منبع تغییر مورد بررسی، مراحل فنولوژیکی بدون استثنا تمامی ویژگی های مورد مطالعه را متاثر ساخت به طوری که معمولا می توان اواخر دوره رویشی تا اوایل دوره زایشی را برای زمان ورود دام مناسب دانست. در مواجهه با منابع تغییر مورد بررسی، گونه های مختلف واکنش های متفاوتی از خود نشان دادند. در مقایسه رویشگاه گونه ها، هیچکدام از ویژگی های کیفیت علوفه مورد اندازه گیری در گونه های B. tomentellus و F. haussknechtii در دو سایت مورد مطالعه با یکدیگر متفاوت نبودند. میانگین بیشتر ویژگی های کیفیت علوفه در دو سال یکسان بودند. سیستم شگل داری دارای اثرات منفی قابل توجه بر کاهش کیفیت علوفه نبود، اما چرای تمام فصل و سنگین در سیستم چرای مداوم ویژگی های کیفیت علوفه را بیشتر تحت تاثیر خود قرار داد.