مدل شایستگی استفاده مشترک گوسفند و بز از مراتع

ارزیابی اراضی مرتعی به­معنی شناسایی و ارزیابی تولید بالفعل و بالقوه، به­منظور بهره­برداری بهینه از این منبع با ارزش طبیعی است. در این تحقیق، مدل شایستگی استفاده مشترک از مراتع منطقه با استفاده از روش پیشنهادی فائو (۱۹۹۱) و سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) با ملاحظه عوامل موثر بر شایستگی استفاده مشترک تعیین گردید. در این تحقیق، نمونه­برداری در تیپ­های گیاهی منطقه (به­عنوان واحدهای مدیریت پوشش گیاهی) به روش تصادفی با استقرار ۳ ترانسکت ۲۰۰ متری و اندازه­گیری داده­های درصد پوشش و تولید پوشش گیاهی در پلاتهای ۱ مترمربعی برداشت شد. با تلفیق سه معیار علوفه قابل دسترس، منابع آب و حساسیت خاک به فرسایش مدل شایستگی نهایی مرتع از نظر چرای دام تعیین شد. نتایج مدل نهایی شایستگی چرای مشترک نشان داد که هیچ سطحی در طبقه شایستگی ۱S (بدون محدودیت) قرار نگرفت؛ ۳۶/۶۹۴ هکتار (۷/۹ درصد) در طبقه شایستگی ۲S (با محدودیت اندک)، ۳۵/۵۴۳۹ هکتار (۹/۷۵ درصد) در طبقه شایستگی ۳S (با محدودیت زیاد) و ۸۱/۱۰۲۵ هکتار (۳/۱۴ درصد) در طبقه شایستگی N (غیرشایسته) قرار گرفت. مهمترین عوامل کاهش­دهنده مدل شایستگی حساسیت خاک به فرسایش نحوه استفاده از زمین و پوشش زمین و در مدل شایستگی تولید علوفه پایین بودن میزان علوفه قابل دسترس نسبت به تولید کل و حضور گیاهان با خوشخوراکی پایین در ترکیب گیاهان قابل چرای دام تشخیص داده شد. به طورکلی از نظر منابع آب مشکل جدی برای شرب دام مشاهده نشد، فقط در برخی مناطق دوری از منابع آب و شیب زیاد سبب کاهش و یا محدودیت شایستگی چرا گردید. بنابراین از بین کلیه خصوصیات اراضی مطالعه شده خصوصیات مربوط به پوشش گیاهی و تولید علوفه مهمترین عامل کاهش دهنده شایستگی مراتع منطقه برای چرای مشترک گوسفند و بز شناخته شد.