تبیین گستره علم امام با تکیه بر برهان حکمت بر اساس مبانی حکمت متعالیه

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 92

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JNIR-7-14_004

تاریخ نمایه سازی: 27 فروردین 1402

چکیده مقاله:

درک گستره علم امام، نقشی مهم در شناخت امام و جایگاه والای شان دارد.محققین از راه های مختلف عقلی و نقلی، مسئله علم امام را واکاویده اند، اما یکی از راه ها و براهینی که مورد غفلت قرار گرفته و می توان با استفاده از آن گستره علم امام را بررسی نمود، تبیین آن بر اساس برهان حکمت است. براساس دیدگاه حکمای اسلامی در حکمت متعالیه، مراتب وجودی انسان در عالم هستی از مرتبه عقل هیولانی شروع شده و به مرتبه عقل مستفاد ختم می گردد؛ در این مرتبه نفس با اتصال به عقل فعال شبیه او بلکه با او یکی می گردد. صور جمیع موجودات به صورت انفعالی در عقل مستفاد موجود است؛ همچنان که در عقل فعال جمیع صور موجودات به صورت فعلی وجود دارد. از منظر حکمای الهی کمال نهایی انسان رسیدن به مقام عقل مستفاد است. بر این اساس، قابلیت رسیدن به این مقام و دستیابی به علمی که دربرگیرنده همه حقایق عالم به صورت گسترده و بی انتهاست برای انسان موجود است. از سوی دیگر، حکمت الهی اقتضاء می­کند که در عالم تکوین هیچ خلقتی، بیهوده و عبث نباشد؛ زیرا خلقت امر عبث، فعلی قبیح بوده و با حکمت خداوند مخالف است. ظرفیت تکوینی و بی انتهای علمی موجود در بشر اگر در هیچ فردی از افراد انسانی به فعلیت نرسد، مستلزم عبث است. پژوهش حاضر بعد از توضیح و تبیین مقدمات استدلال، نشان می دهد وجود چنین قابلیتی در انسان بیهوده نیست؛ زیرا دست کم در برخی انسان ها این قابلیت به فعلیت رسیده است. امام معصوم۷ مصداق اتم کسانی است که به مقام عقل مستفاد رسیده و دارای علم گسترده و بی انتها می باشند.

نویسندگان

سید رضا یوسفی

عضو علمی پیام نور تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • نهج البلاغه (نسخه صبحی صالح)، (۱۴۱۴ق)، چاپ اول، قم: نشر ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (صدوق) (۱۳۸۵)، علل الشرائع، چاپ ...
  • ابن سینا، به تحقیق سعید زاید، الشفاء (اللهیات) (۱۴۰۴ق)، قم: ...
  • ابن سینا (۱۳۷۵ش)، الاشارات و التنبیهات، چاپ اول، قم: نشر ...
  • ابن سینا (۲۰۰۷م)، رساله احوال النفس، پاریس: دار بیبلیون ...
  • ابن سینا (۱۴۰۰ق)، رسائل ابن سینا، قم: انتشارات بیدار ...
  • حسینی شاهرودی، سید مرتضی، « ذهن و تاثیرات بی واسطه ...
  • جمعی از نویسندگان (۱۳۸۱)، زیر نظر دکتر یزدی مطلق، امامت ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۸)، فلسفه صدرا، چاپ اول، قم: اسراء ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۳)، توحید در قرآن، چاپ اول، قم: ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۲)، تحریر تمهید القواعد، چاپ اول، قم: ...
  • خمینی، سید روح الله (بی تا)، ص‍ح‍ی‍ف‍ه ام‍ام، ت‍ه‍ران : ...
  • خبرگزاری تابناک، کد خبر: ۴۷۶۵۱۱، تاریخ انتشار: ۲۹ بهمن ۱۳۹۳ ...
  • دیلمی، حسن بن محمد (۱۴۱۲ق)، ارشاد القلوب الی الصواب (للدیلمی)، ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ق)، تحقیق: صفوان عدنان داودی، ...
  • سبحانی جعفر (۱۴۱۳ق)، الالهیات ،چاپ چهارم، قم: المرکز العالمی للدراسات ...
  • سهرودی، شهاب الدین (شیخ الاشراق) (۱۳۷۵)، به تصحیح و مقدمه ...
  • سهرودی، شهاب الدین (شیخ الاشراق) (۱۳۷۳)، حکمه الاشراق، چاپ دوم، ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم (۱۳۸۳)، شرح اصول الکافی، چاپ اول، ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۰؛الف)، اسرار الآیات، چاپ اول، تهران: ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۰؛ب)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۳؛الف)، مفاتیح الغیب، چاپ اول، تهران: ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۳؛ب)، به اهتمام هانری کربن، المشاعر، ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم (۱۹۸۱م)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم (۱۳۵۴)، به تصحیح سید جلال الدین ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین (۱۴۱۷)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، ...
  • علامه حلی (۱۳۶۳)، به تحقیق محمد نجمی زنجانی، انوار الملکوت، ...
  • فارابی، ابونصر (۱۹۹۶م)، مقدمه و شرح از دکتر علی بوملحم، ...
  • فارابی، ابونصر (۱۹۹۵م)، آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها، چاپ ...
  • فیض کاشانی، ملامحسن (۱۴۱۵ق)، تحقیق: حسین اعلمی، تفسیر الصافی، چاپ ...
  • فیض کاشانی، محمد محسن (۱۴۰۶ق)، الوافی، چاپ اول، اصفهان: کتابخانه ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق [بی تا]، اصول الکافی، ...
  • مطهری، مرتضی [بی تا]، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا ...
  • ملاهادی سبزواری (۱۳۷۲)، تحقیق دکتر نجف قلی حبیبی، شرح الاسماء ...
  • میر محمد باقر داماد (۱۳۶۷)، القبسات، چاپ دوم، تهران: انتشارات ...
  • نمایش کامل مراجع