«حیرت» ناشناخته وادی عرفان از منظر مولانا و عطار

بنای جهان بر هاله­ ای از اسرار پنهان استوار است که سالک را در وادی عرفان با چالش­ های بزرگی رو در رو می­ سازد و او را قدم به قدم در این منزلگاه با چراغ­ های روشنی که به نور معرفت افروخته به سرمنزل مقصود می ­رساند. بی­ گمان حاصل مواجهه او با رازها و اسرار نهفته جهان هستی «حیرت» خواهد بود. عجز و ناتوانی او در حلقه سرگردانی تا به کشف و شهود و تجلی نیانجامد معرفت و فنا حاصل نخواهد شد و سالک همواره طالب افزونی حیرت خویش است و مصداق این کلام مشهور پیامبر (ص) که «رب زدنی تحیرافیک»، در این میان ششمین درگاه عرفان که سالک را در مسیر پر تلاطم عشق و حقیقت به ذات حقیقت لایتناهی وصل خواهد کرد، حیرت است. بسیاری از عرفا از مقام حیرت و نقش آن در خلق اندیشه ­های عمیق به شکل­های متفاوت سخن گفته ­اند. مولانا در مثنوی نگاه عاشقانه و ژرفی به حیرت دارد و تنها به چشم یک مسیر به آن نگاه نمی­ کند بلکه آن را از مهم­ترین راه­ها در سلوک عرفانی برای وصال معشوق می ­داند. در منطق ­الطیر عطار یکی از وادی­ هایی که سالک و عارف در سلوک عرفانی خود برای رسیدن به خودشناسی و خداشناسی باید آن را طی کنند «حیرت» است و شاید به تعبیری سی­مرغ عاشق از سر حیرت است که در کوچه پس کوچه ­های هفت شهر عطار «سیمرغ» را می­ آفرینند.