طیف رمزگان و نمادهای شادی و امید در غزل های مولانا

نمادهای شادی و امید به مثابه دو نشانه به هم پیوسته ­ای که همواره برصورت و معنای زندگی و منش آدمیان اثر می گذارد، در تمام فرهنگ­ه ای بشری موضوعی درخور تامل بوده است. مولانا بنابرآن­چه از آثارش، به ­ویژه غزلیات شمس به دست می ­آید، انسانی شاد و امیدوار است. در این مقاله، دو نشانه شادی و امید، نه تنها به مثابه دال­ هایی که بر مدلول­ هایی قراردادی و مشخصی دلالت دارند؛ بلکه به مثابه مرکز طیفی از نشانه­ های متعددی که به نوعی با شادی در پیوند بوده ­اند و از عوامل ایجاد آن به ­شمار می ­آیند، بررسی و تحلیل شده است. مساله اصلی این نوشته نشان دادن گستره و طیف های معنایی شادی و امید است. این مساله با توجه به این فرض شکل گرفته است که فراوانی اوزان رقصان و لحن طرب انگیز و شادمانگی عشق، در غزل های مولوی، احتمالا بیانگر معنایی فراتر از چیزی است که از دو نشانه شادی و امید دریافت می شود. بدین ترتیب بازنمود این طیف ها و هاله‎های معنایی ناشی از آن ها ضرورت می یابد و «هدف» نویسندگان بازنمود گستره اندیشه و عمق عاطفه مولانا در باب این نشانه هاست. داده ­های پژوهش که با روش کیفی تحلیل و توصیف شده است، نشان می ­دهد که مولانا تقریبا در تمام لحظه­ های زندگی و در هر شرایط روحی و در هر برخورد با پدیده­ های محیطی، روحیه شاد خود را حفظ کرده و نگذاشته ­است گرد ناامیدی بر چهره زندگی او بنشیند.