خوانش تشریفات خوراک و خوان درباری صفوی از خلال متون تصویری و نوشتاری

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 141

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JISUT-12-2_009

تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1402

چکیده مقاله:

تغذیه از نیازهای اساسی انسان برای حیات است، ولی قواعد مرتبط با تهیه و مصرف خوراک نزد جوامع مختلف با چنان آیین ها و تشریفاتی همراه شده که آن را از یک نیاز طبیعی به یک برساخت فرهنگی مبدل ساخته است. خوراک و آیین های وابسته به آن، به انحای گوناگون در لابه لای اسناد نوشتاری و دیداری برجای مانده از اعصار متمادی بازنمود یافته و به مثابه یک نظام نشانه ای خاص، خوانده می شوند. بر همین اساس، پژوهش حاضر درصدد برآمده تا با گردآوری داده ها از نگاره ها و سفرنامه های عصر صفوی که به خوراک و مراسم مرتبط با آن ارجاع دارند، بدین پرسش پاسخ دهد که بازنمایی تشریفات خوراک و خوان آرایی درباری در نگاره ها و سفرنامه های عصر صفوی چه معنایی در بر دارد. بر این اساس، ضمن توصیف آیین های مرتبط با خوردن در دربار صفوی به عنوان یک نظام نشانه ای، به دلالت های ضمنی این بازنمایی ها اشاره شده است. نتیجه آنکه همخوانی چشمگیری میان اسناد تصویری و نوشتاری مورد مطالعه در باب آداب غذایی صفویان وجود دارد؛ لیکن هر رسانه به فراخور ویژگی های خود بر بخشی از آیین های خوراک درباری تاکید بیشتری داشته اند. فرم صوری و تزئینات ظروف و تنسیق فضاها در نگاره ها و مراحل طبخ، نحوه کاربرد مواد غذایی و احساسات میهمانان در مواجهه با تشریفات خوان ها در سفرنامه ها، با دقت و جزئیات ریزپردازانه تری بیان شده اند. باوجوداین، معانی ضمنی که از هر دو گروه استنباط می شود، تاکید بر ثروت، سخاوت و قدرت طبقه ه حاکم و نیز آداب و پوشش و دیدگاه زیبایی شناختی ایرانیان به واسطه ه نوع خوراک ها و نحوه ه برپایی خوان ها و چیدمان فضاست.

نویسندگان

میترا زینلی اصلانی

دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

فهیمه زارع زاده

استادیار هنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

سمیرا رویان

استادیار نقاشی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابعامام شوشتری، محمدعلی (۱۳۴۷)، هنر زیبای خوراک پزی و خوان ...
  • اولیویه، گیوم آنتوان (۱۳۷۱)، سفرنامه اولیویه، ترجمه میرزا محمدطاهر، تهران، ...
  • تاورنیه، ژان باتیست (۱۳۸۹)، سفرنامه تاورنیه، ترجمه حمید ارباب شیرانی، ...
  • توکلی زاده، محمد (۱۳۹۳)، توصیف فضا و محتوای آداب غذایی ...
  • چندلر، دانیل (۱۳۸۷)، مبانی نشانه شناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران، ...
  • دریابل، ژرژ تکتاندرفن (۱۳۵۱)، ایترپرسیکوم، ترجمه محمود تفضلی، تهران، بنیاد ...
  • دلاواله، پیترو (۱۳۷۰)، سفرنامه پیترو دلاواله، ترجمه شعاع الدین شفا، ...
  • راوندی، مرتضی (۱۳۸۲)، تاریخ اجتماعی ایران، جلد ۶، تهران، نگاه ...
  • سجودی، فرزان (۱۳۸۸)، درآمدی بر نشانه شناسی خوراک؛ بررسی نمونه ...
  • سلیمان نژاد، الهه (۱۳۹۶)، سفره و سفره چینی در صفوی، ...
  • شاردن، ژان (۱۳۳۶)، سیاحتنامه شاردن، جلد ۳ و ۴، ترجمه ...
  • (۱۳۷۲)، سفرنامه شاردن، جلد ۲، ترجمه اقبال یغمایی، تهران، توس ...
  • عسگری خانقاه، اصغر؛ آذرشب، عطیه؛ رستاخیز، بهروز (۱۳۹۶)، تاملی بر ...
  • فلسفی، نصرالله (۱۳۹۱)، زندگانی شاه عباس اول، تهران، نگاه ...
  • گرابار، اولگ (۱۳۹۰)، مروری بر نگارگری ایران، ترجمه مهرداد وحدتی ...
  • محبی، حمیدرضا (۱۳۹۰)، پیکره انسان در نقاشی صفوی (اصفهان)، نامه ...
  • محمدقاسمی، راضیه (۱۳۹۳)، مهم ترین ارکان اقتصادی ایران در دوره ...
  • موسی پور، ابراهیم (۱۳۹۰)، مناسبات دین با فرهنگ غذایی مردم ...
  • واشقانی فراهانی، ابراهیم؛ مقدم پور، ناصر (۱۳۹۲)، رزم و بزم ...
  • واعظ کاشفی سبزواری، مولانا حسین (۱۳۵۰)، فتوت نامه سلطانی، تهران، ...
  • ودادهیر، ابوعلی؛ امیدوار، نسرین؛ رفیع فر، جلال الدین؛ جوان محجوب ...
  • نمایش کامل مراجع