تحلیل رابطه معنایی عناصرگل و مرغ در نگارگری دوره قاجار با ادبیات عرفانی مولانا

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 236

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPLLU-16-1_003

تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1402

چکیده مقاله:

بیان مسئله: در دوره قاجار با گرایش افکار مردم و هنرمندان به ادبیات عرفانی، نقاشان با تاثیر از این فضا و با استفاده از نمادها (عناصر طبیعت)، به خلق تصاویر نابی از این مضامین پرداختند. مولانا نیز در انتقال اندیشه های ماورایی و عرفانی خود با کاربرد نمادین از عناصر طبیعت، پرنده را نمادی از روح و جان انسان (عاشق)، گل را نمادی از بهشت و خداوند (معشوق) و باغ را عالم ماوای روح برای رسیدن به یگانگی می داند. هدف از این پژوهش تحلیل رابطه معنایی عناصر طبیعت موجود در نقاشی گل و مرغ عصر قاجار با تصاویر خلق شده عرفانی از این عناصر در اندیشه و شعر مولاناست. پرسش اصلی پژوهش این است که «چه رابطه معنایی را می توان بین نقاشی گل و مرغ در دوره قاجار و عرفان مولوی جست وجو کرد».روش: این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی براساس آثار گل و مرغ دوره قاجار و مطالعه تطبیقی با اشعار عرفانی مولانا انجام شده است.یافته ها و نتایج: همانگونه که مولانا به نماد پرنده از منظر تجلی روح، عاشق و سالک می نگرد و نماد گل سرخ را تمثیلی از تجلی عشق، بهشت پایدار، جلوه و مظهر خدا می شمرد، در دوره قاجار نیز عناصر نقاشی ایرانی (گل و مرغ) به صورت نمادین و سرشار از رمز و حضور معنا با همان مفاهیم موجود در اشعار مولانا به تصویر درآمده اند.

نویسندگان

مصطفی رستمی

دانشیار و عضو هیات علمی گروه صنایع دستی و پژوهش هنر،دانشکده هنرو معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

نسرین فرهی

کارشناسی ارشد پژوهش هنر، موسسه آموزش عالی مارلیک، نوشهر، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آژند، یعقوب (۱۳۸۷). مکتب نگارگری هرات، تهران: فرهنگستان هنر ...
  • اختریار، آذر (۱۳۹۲). نکات عرفانی در نمادهای طبیعی غزلیات شمس، ...
  • اسکندر پورخرمی، پرویز (۱۳۸۳). طوبای گل و مرغ، تهران: وزارت ...
  • اشرف زاده، رضا (۱۳۷۳). تجلی رمز و روایت در شعر ...
  • پنجه باشی، الهه (۱۳۹۵). «مطالعه تحلیلی و تطبیقی نقشمایه مرغ ...
  • پورداوود، ابراهیم (۱۳۲۶). فرهنگ ایران باستان، تهران: دانشگاه تهران ...
  • پورنامداریان، تقی (۱۳۷۵). رمز و داستان های رمزی، تهران: علمی ...
  • تاجدینی، علی (۱۳۹۴). فرهنگ نمادها و نشانه ها در اندیشه ...
  • جهانبخش، هانا (۱۳۹۵). «پژوهشی پیرامون نقش گل و مرغ و ...
  • حسن زاده، مهدی (۱۳۹۲). «پیوند اندیشه عرفانی مولانا با محیط ...
  • حسین پورچافی، علی (۱۳۸۵). بررسی و تحلیل سبک شخصی مولانا ...
  • حسینی مطلق، سیده ملیحه (۱۳۹۲). «نگرشی پیرامون نقاشی گل و ...
  • خلیلی، ناصر. د (۱۳۸۶). کارهای لاکی، مترجم: سودابه رفیعی سخایی، ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷). لغت نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • رستمی، علیرضا (۱۳۸۹). خاستگاه نماد گل و مرغ در نقاشی ...
  • رضوانی کاشانی، شقایق (۱۳۹۵). تاثیر عرفان منطق الطیر بر نقش ...
  • رئوف، سید حمیدرضا (۱۳۹۴). «مبانی رابطه انسان با طبیعت ازدیدگاه ...
  • دزفولیان، کاظم (۱۳۹۲). «نگاه مولانا به طبیعت در غزلیات شمس ...
  • زنگویی، حسین (۱۳۸۴). «جلوه های بهار درکلام مولانا»، نشریه رشد ...
  • سودآور دیبا، لیلا (۱۳۹۰). «گل و مرغ»، ترجمه فریبا بختیاری، ...
  • سیاح زاده، مهدی (۱۳۹۶). پیمانه و دانه، تهران: مهراندیش ...
  • شریف پور، عنایت الله (۱۳۹۶). «دیوان شمس تبریزی، آینه بازتاب ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۸۸). موسیقی شعر، تهران: آگه ...
  • شکوری، فرامرز (۱۳۷۷). «گل و باغ در شعر مولوی»، کیهان ...
  • شهدادی، جهانگیر (۱۳۸۴). گل و مرغ دریچه ای بر زیبایی ...
  • صرفی، محمدرضا (۱۳۸۶). «نماد پرندگان در مثنوی»، فصلنامه پژوهشی ادبی، ...
  • غلامعلی فلاح، فرهاد (۱۳۹۰). بررسی علل شکوفایی گل و مرغ ...
  • کلاهچیان، فاطمه (۱۳۹۲). «تصویر طبیعت در غزلیات مولانا»، فصلنامه علمی ...
  • گیرشمن، رمان (۱۳۷۶ ). فرهنگ های هنری ایران؛ ماقبل تاریخ، ...
  • ماچیانی، حسینعلی (۱۳۸۱). آموزش گل و مرغ؛ مرغان تسبیح گوی، ...
  • مالمیر، محمدابراهیم (۱۳۹۶). «گل در آیینه تاویلات ادب عرفانی»، نشریه ...
  • مرغوب، حوا (۱۳۹۷). «زیباشناختی تمثیل در مثنوی مولانا با گرایش ...
  • موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک (۱۳۹۱). سی مرغ، پرندگان ...
  • مولوی بلخی، جلال الدین محمد (۱۳۷۶). مثنوی معنوی، به تصحیح ...
  • (۱۳۷۰). دیوان شمس تبریزی، مقدمه محمد عباسی، تهران: طلوع ...
  • یاحقی، محمدجعفر (۱۳۶۹). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات ...
  • نمایش کامل مراجع