تاثیر کاربرد زغال زیستی و سرکه چوب بر برخی ویژگی های شیمیایی و بیولوژیکی خاک زیرکشت ذرت علوفه ای

سابقه و هدف: سیاست های مختلف کشاورزی خواستار به حداقل رساندن خطرات زیستمحیطی ناشی از استفاده مداوم از سموم دفع آفات و سایر مواد شیمیایی مصنوعی و به دنبال روش های جایگزین هستند. سرکه چوب و زغال زیستی می توانند در کشاورزی ارگانیک و به عنوان اصلاح کننده خاک استفاده شود. هدف از این پژوهش مطالعه تاثیر کاربرد توام زغال زیستی و سرکه چوب بر برخی ویژگی های شیمیایی و بیولوژیکی خاک زیرکشت ذرت علوفه ای بود.مواد و روش‎ ها: بدین منظور تحقیقی در شرایط گلخانه ای اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای موردبررسی شامل سرکه چوب در شش مقدار صفر (W۰)، ۰/۰۲ (W۱)، ۰/۰۴ (W۲)، ۰/۱(W۳)، ۰/۲ (W۴) و ۰/۴ (W۵) گرم در کیلوگرم (فاکتور اول) و ماده اصلاحی شامل ماده خام (چوب درختان انار و آلو) در دو سطح یک (B۰ ۱) و دو (B۰ ۲) درصد جرمی و زغال زیستی (زغال زیستی تهیه شده از چوب درختان انار و آلو در دمای ۴۵۰ درجه سانتیگراد) در دو سطح یک (B۱) و دو (B ۲) درصد جرمی (فاکتور دوم) اعمال شد. خصوصیات شیمیایی مانند اسیدیته، قابلیت هدایت الکتریکی، کربن آلی، نیتروژن کل، سدیم محلول، پتاسیم محلول، کلسیم محلول، منیزیم محلول و فسفر قابل استفاده، خصوصیات میکروبیولوژی خاک مانند تنفس پایه و کربن زیستتوده میکروبی خاک و خصوصیات ظاهری گیاه مانند ارتفاع گیاه، قطر ساقه، وزن تر و وزن خشک گیاه ذرت علوفه ای نیز اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد با کاربرد همزمان سرکه چوب و ماده اصلاحی، pH(۳/۵%)، قابلیت هدایت الکتریکی، کربن آلی، کلسیم محلول، منیزیم محلول، تنفس پایه و کربن زیستتوده میکروبی خاک افزایش یافت. بیشترین افزایش قابلیت هدایت الکتریکی، کلسیم محلول، منیزیم محلول و کربن آلی خاک در تیمار W۵B۲ بود که نسبت به شاهد ۵/۳، ۳/۹، ۲/۲ و ۳/۶ برابر شد. همچنین تنفس پایه طی یک ماه انکوباسیون در هر سه فاصله زمانی بیشترین مقدار CO۲ متصاعد شده مربوط به تیمار W۵B۲ بود. به طوریکه در ۱۰ روز اول، دوم و سوم میزان تنفس میکروبی خاک در تیمار W۵B۲ به ترتیب ۶/۹۱، ۶/۵۴ و ۶/۴ برابر بیشتر از شاهد شد. در گیاه نیز استفاده همزمان سرکه چوب و زغال زیستی باعث افزایش قطر ساقه، وزن تر و وزن خشک گیاه گردید. درحالیکه کاربرد توام سرکه چوب و ماده خام باعث کاهش قطر ساقه، وزن تر و وزن خشک گیاه در مقایسه با شاهد شد. کاربرد ماده اصلاحی به تنهایی نیز باعث افزایش سدیم محلول، پتاسیم محلول، آهن، مس، روی، منگنز و کاهش فسفرقابل استفاده و نیتروژن کل خاک گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد، تاثیر کاربرد زغال زیستی و سرکه چوب بر افزایش غلظت عناصر و بهبود ویژگی های کیفی خاک و گیاه به مقدار عناصر غذایی، کربن آلی موجود در زغال زیستی و سرکه چوب، pH خاک و مقدار مصرف آن ها وابسته است. با توجه به تاثیر مثبت زغال زیستی و سرکه چوب بر افزایش کربن آلی خاک، افزایش در دسترس بودن عناصرغذایی، تحریک فعالیت میکروبی خاک و افزایش رشد گیاه استفاده از زغال زیستی و سرکه چوب در خاک های آهکی ایران توصیه می شود.