کارکرد تبیینی مناجات در تحلیل داستان های دفتر پنجم مثنوی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 134

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPLLU-16-1_008

تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1402

چکیده مقاله:

بیان مسئله: مولانا برخی از اندیشه ها و تجارب عرفانی خود را تنها در گونه ادبی «مناجات» بیان می کند. وی افزون بر ایجاد نوعی فرم ویژه خلاقانه در مناجات، کارکرد برجسته آن را در انتقال مفاهیمی وضع می نهد که مقصود غایی داستان هایی در مثنوی با کاربرد آن حاصل می شود. هدف اصلی پژوهش عبارت است از: بررسی وجوه هنری این نوع ادبی در قالب زبان عرفانی؛ نقش بارز آن در بیان نکته های باطنی با شناخت روایت و تحلیل گفتمانی و نیز چگونگی بسط موضوعات متکثر در گذر تلفیق آنها در یک شبکه پیچیده منسجم و هماهنگ. روش: این پژوهش به شیوه توصیف و تحلیل داده ها و مبتنی بر مبانی نقد و نظریه، با توجه به یک حدیث و چهار داستان از دفتر پنجم مثنوی و در ۶۹ بیت به انجام رسیده است. یافته ها و نتایج: در اشاره به برخی یافته ها می توان گفت خطاب های عاطفی مولانا در شکل مناجات، زبان ویژه ای، هم در شکل و هم در محتوای آن می آفریند که نگرش تاویلی او را در دریافت معانی خاصی به این شیوه نشان می دهد؛ نیز تاکید می کند که این شیوه بیان علاوه بر ایجاد توازن و انسجام در میان اجزای داستان و از لابه لای پیچیدگی های معانی ضمنی، بعضی دلالت های عمیق و گسترده متن را به گونه مشخص تری ظاهر می کند؛ این قابلیت خوانش های متعددی از موضوع ارائه می دهد و از این طریق بر عملکرد کیفی خواننده برای درک صحیح تر وی از پیام های آن تاثیری آشکار می گذارد؛ بدین ترتیب علاوه بر القای مفاهیم عمیق عاطفی به خواننده، برخی خلاهای انتقال و دریافت شناخت دقیق مضامین عرفانی هم جبران می شود.

نویسندگان

طاهر لاوژه

استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه استاد محمدمهدی فولادوند ...
  • اسپرهم، داوود؛ تصدیقی، سمیه (۱۳۹۷). «استعاره شناختی عشق در مثنوی ...
  • تحلیل روایی داستان «نخجیران و شیر» مثنوی معنوی با رویکرد زبان شناسی رمزگان رولان بارت [مقاله ژورنالی]
  • اکبری، سعید؛ رحیمی زنگنه، ابراهیم؛ سالمیان، غلامرضا (۱۳۹۹). «بازشناسی تحلیلی ...
  • بالو، فرزاد (۱۳۹۹). «تحلیل امر والا در غزلیات شمس و ...
  • بخشی، اختیار (۱۴۰۰). «نقش فراست و شهود صوفیانه مولوی در ...
  • بهنام فر، محمد؛ سنچولی جدید، اردشیر (۱۳۹۷). «تحلیل بازتاب ایهام ...
  • پورنامداریان، تقی (۱۳۸۴). در سایه آفتاب (شعر فارسی و ساخت ...
  • پورنامداریان، تقی (۱۳۸۵). داستان پیامبران در کلیات شمس (شرح و ...
  • تابان فرد، عباس؛ رسمی، سکینه (۱۳۹۹). «تحلیل هیجان مثبت عشق ...
  • تولان، مایکل (۱۳۸۶). روایت شناسی: درآمدی زبان شناختی انتقادی، ترجمه ...
  • حاتمی، سعید (۱۳۹۹). «از نظریه خلق و کسب ابوالحسن اشعری ...
  • خلیل اللهی، شهلا؛ برج ساز، غفار (۱۳۹۱). «جستجو، عنصر ثابت ...
  • رضایی، ابراهیم؛ کریمی دورکی، الهام السادات (۱۴۰۰). «واکاوی ذات زبان ...
  • زمانی، الهام؛ محرمی، رامین (۱۴۰۰). «تحلیل روان شناختی مثنوی معنوی ...
  • سجودی، فرزان (۱۳۸۷). نشانه شناسی کاربردی، تهران: علم ...
  • سعدی، مصلح الدین (۱۳۷۱). کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۸۸). غزلیات شمس تبریز، جلد اول، تهران: ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۹۲). زبان شعر در نثر صوفیه؛ درآمدی ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۹۴). در هرگز و همیشه انسان (از ...
  • صادقی اردستانی، احمد (۱۳۸۳). مناجات و زمزمه های عاشقانه، قم: ...
  • عطار، محمد بن ابراهیم (۱۳۹۳). منطق الطیر، مقدمه، تصحیح و ...
  • علمی، قربان (۱۳۸۸). «نیایش در اندیشه مولوی»، پژوهشنامه عرفان، دوفصلنامه ...
  • قنبری، بخشعلی؛ مکی آبادی، طیبه (۱۳۹۲). «بررسی مبانی دعا از ...
  • کاظمی، مرضیه؛ میرباقری فرد، سید علی اصغر؛ خوشحال دستجردی، طاهره ...
  • کربن، هانری (۱۳۹۲). فلسفه ایرانی و فلسفه تطبیقی، ترجمه جواد ...
  • لاوژه، طاهر (۱۴۰۰). «کارکرد نماد در حکایت های حدیقه، داستان ...
  • لاوژه، طاهر (۱۴۰۱). «مناجات قصه های مثنوی»، ادبیات عرفانی، دوره ...
  • محمودی، مریم؛ ولی محمدآبادی، مهدیه (۱۳۹۵). «دعا از دیدگاه ابن ...
  • مقدادی، بهرام (۱۳۹۳). دانشنامه نقد ادبی از افلاطون تا امروز، ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بلخی (۱۳۷۴). مثنوی معنوی، به تصحیح ...
  • میرباقری فرد، سید علی اصغر؛ مصطفوی روضاتی، سید محمد جلیل؛ ...
  • میرزایی، لیلا؛ فرزاد، عبدالحسین؛ طاووسی، محمود؛ ماحوزی، امیرحسین (۱۳۹۵). «بررسی ...
  • نیک پناه، منصور؛ نوری، ابراهیم (۱۳۹۹). «قبض و بسط حقانیت ...
  • یارمحمدی، لطف ا... (۱۳۸۵). ارتباطات از منظر گفتمان شناسی انتقادی، ...
  • یاسی پور، غلامرضا (۱۳۸۲). مناجات در ادب فارسی، تهران: حسینیه ...
  • نمایش کامل مراجع