آنالیز حساسیت و بررسی تغییر نوع سیستم آبیاری بر آبخوان دشت قزوین با استفاده از نرم افزار GMS

کاهش میزان بارندگی، افزایش خشکسالی و توسعه کشاورزی در سال‎های اخیر منجر به افزایش مصرف آب زیرزمینی و افت روزافزون سطح ایستابی شده است. در این مطالعه با استفاده از نسخه ۱۰ نرم افزار GMS، وضعیت آبخوان دشت قزوین در دو حالت پایدار برای مهر ۱۳۹۷ و ناپایدار از مهر ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۳۹۸ مدلسازی گردید. آنالیز حساسیت مدل نسبت به پارامترهای هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه انجام شده و پس از واسنجی و صحت سنجی مدل این پارامترها تعیین گردید. آنالیز حساسیت مدل نسبت به این دو پارامتر نشان می‎دهد که مدل حساسیت بیش تری نسبت به تغییرات هدایت هیدرولیکی در مقایسه با تغییرات آبدهی ویژه دارد. ریشه میانگین مربعات خطا در حالت پایدار و ناپایدار به ترتیب ۸۴/۰ و ۰۶/۱ متر ، میانگین خطای مطلق به ترتیب ۶۶/۰و ۷۵/۰ متر و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده نیز به‎ترتیب ۰۰۰۰۷/۰ و ۰۰۰۹/۰ به دست آمد که نشان از دقت بالای شبیه سازی مدل دارد. مقدار متوسط هدایت هیدرولیکی در محدوده آبخوان ۰۶/۱۴ متر بر روز و آبدهی ویژه ۰۶۴/۰ تخمین زده شد. سپس سطح آب زیرزمینی در ۶ سناریوی تغییر سیستم‎های آبیاری (حفظ وضعیت موجود، افزایش سطح آبیاری تحت فشار، تغییر سیستم‎ها به سطحی، تغییر سیستم‎ها به بارانی، تغییر سیستم‎ها به قطره‎ای و آبیاری با راندمان ۱۰۰ درصد) شبیه‎سازی گردید. نتایج نشان داد با فرض ثابت بودن برداشت آب زیرزمینی و عدم وجود پدیده فرونشست، در سناریوی آبیاری سطحی، سطح آب زیرزمینی در بالاترین حالت خود با آب برگشتی ۳۰ درصد و در شرایط آبیاری قطره‎ای در پایین ترین حالت خود با میزان آب برگشتی ۶/۳ درصد قرار خواهد گرفت.