دو تفسیر مختلف از علم اجمالی در فلسفه ی سینوی و توانایی آن در حل اشکال فرمول های پیچیده در رد وجود ذهنی
محل انتشار: دو فصلنامه تاملات فلسفی، دوره: 12، شماره: 29
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 69
فایل این مقاله در 35 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PHM-12-29_013
تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1402
چکیده مقاله:
برخی از اشکال هایی که اندیشمندان غربی به وجود ذهنی وارد کرده اند نزد فیلسوفان ما هنوز ناشناخته است. برای نمونه، هوسرل با پیش کشیدن دشواره ی فرمول های پیچیده ی ریاضی مدعی است هیچ صورت ذهنی برای امور پیچیده، مثلا برای «چند میلیون ضلعی»، وجود ندارد. گرچه تصور ذهنی امور پیچیده به معنای عام خود برای اندیشمندان مسلمان مطرح نبوده ، بعضی از آن ها گاه بحثی مشابه را پیش کشیده و گفته اند به چنین اموری علم اجمالی داریم. بر پایه ی مبادی شناخته شده ی فلسفه ی اسلامی، به ویژه فلسفه ی سینوی، نیز نخستین پاسخی که به ذهن خطور می کند همین علم اجمالی است. ولی علم اجمالی و/یا بازسازی آن آیا می تواند پاسخ درخوری برای امور پیچیده باشد؟ علم اجمالی، به ویژه در فلسفه ی سینوی، خود می تواند دو تفسیر مختلف داشته باشد: (۱) علم بسیط بالفعل - که ناخودآگاه است؛ (۲) علم بالقوه. نشان خواهیم داد معنای (۱) در نهایت پذیرفتنی نیست. از این رو مطلق علم ناخودآگاه را – پس از ریشه یابی در فلسفه ی اسلامی و برخی از فیلسوفان غربی هم چون لایب نیتس - با چند دلیل به چالش می کشیم. ولی معنای (۲) فی نفسه پذیرفتنی است. پس با ریشه یابی (۲) در آثار ابن سینا و شرح و تفسیر آن، نشان خواهیم داد ما گاهی چنین علم بالقوه ای داریم و اموری چون ملکه ی اجتهاد علمی را نیز با همین علم بالقوه می توان تحلیل کرد. بالاخره بررسی خواهیم کرد همین علم اجمالی بالقوه ی پذیرفتنی به طور خاص در مورد اشکال فرمول های پیچیده تا چه اندازه می تواند کارایی داشته باشد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مهدی اسدی
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی، حکمت معاصر
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :