بررسی امکان جداسازی دیمزارها از مراتع با استفاده از سنجش از راه دور (مطالعه موردی منطقه تهم استان زنجان)

این تحقیق به منظور استفاده از قابلیتهای داده‎های دورسنجی در جداسازی دیمزارها از مراتع و با استفاده از تقویم زراعی در مناطق نیمه استپی ایران، در منطقه‎ی تهم از استان زنجان به وسعت ۵/۸۰۳۲ هکتار انجام شد. ابتدا تقویم زراعت دیم غلات (کاشت، داشت، برداشت) معین شده و وجوه تمایز آن با تغییرات پوشش گیاهی طبیعی منطقه در طول سال بررسی گردید. سپس تصاویر ماهواره‎ای مربوط به زمانهایی که بازتاب طیفی دو کاربری، دیم و مرتع به حداکثر رسید تهیه گردید. تصاویر تهیه شده با استفاده از نقشه توپوگرافی ۱:۵۰۰۰۰، GPS  و نقاط کنترلی، زمین مرجع و شدند میزان خطای آن برابر ۵۵۴/۰ پیکسل تعیین گردید. برای نقشه پایه از تصاویر پانکروماتیک IRS منطقه (تاریخ ۲۴ مهر ماه سال ۱۳۸۱) استفاده گردید. آشکارسازی تصاویر باندهای چند طیفی با تکنیکهای مختلف مانند بسط تباین خطی تصاویر، ادغام تصاویر چند طیفی با پانکروماتیک، ترکیب رنگی کاذب و تحلیل مولفه های اصلی انجام شد. برای تحلیل تصاویر از شاخصهای پوشش گیاهی (۴۸ شاخص)، طبقه بندی نظارت شده (الگوریتمهای بیشینه درست نمایی و جعبه‎ای)، طبقه بندی نظارت نشده و طبقه‎بندی مولفه‎های اصلی استفاده گردید. میزان صحت نقشه‎های تهیه شده با روشهای تحلیل تصاویر‎‎، به وسیله عملیات روی هم گذاری نقشه‎های تهیه شده با نقشه پایه (واقعیت زمینی) انجام شد. با بررسی کلی نتایج بدست آمده از روشهای مختلف تحلیل تصاویر، اراضی مرتع (در نقشه پایه) با مرتع در داده‎های رقومی دارای هم پوشانی حدود ۵۰ درصد هستند. این هم پوشانی در اراضی دیم بسیار پایین‎تر بوده و حدود ۱۵ درصد است. تداخل اراضی دیم و مرتع با کاربریهای دیگر نظیر اراضی کشاورزی آبی، خاک لخت (مناطق فاقد پوشش گیاهی) و مسکونی بسیار کم است. همچنین نتایج حاصل بیانگر اینست که دقت روشهای تحلیل تصاویر بسیار پایین بوده و تفکیک دیمزارها و مراتع با روشهای یاد شده امکان پذیر نیست، ولی اراضی دیم در تصاویر پانکروماتیک با اشکال هندسی، نقش، شکل و بافت مشخص بوده و قابل تفکیک می‎باشند.