نوآوری های صدرالمتالهین در تبیین فلسفی حشر

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 96

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPT-54-1_010

تاریخ نمایه سازی: 29 فروردین 1402

چکیده مقاله:

حشر از مسائل مهم و اساسی در باب معاد است که مغفول حکماء و عرفاء اسلامی نمانده است و هریک به فراخور مبانی خود نکاتی هرچند مختصر بیان کرده اند. در این میان صدرالمتالهین با دقت و بررسی و جرح وتعدیل در مبانی و آراء گذشتگان و بر اساس اصول خویش، نقائص بسیاری از آراء گذشته را بر طرف کرده و تبیین نکویی از حشر ارائه داده است. در این مقاله تلاش شده تا در آغاز به دیدگاه صدرالمتالهین پرداخته و نگاه فلسفی او به مسئله حشر تبیین شود؛ سپس، مآخذ آراءش در آثار پیشینیان جست وجو و خاستگاه دیدگاه او معین شود. از آنجا که فیلسوفان مشائی تنها به مراتب حشر اشاره کرده و گاهی به شرع ارجاع داده اند، نمی توان تاثیر زیادی برای آنان در اندیشه صدرا یافت. شیخ اشراق با قبول تجرد قوه خیال نگاه تازه ای به حشر داشته و راه را برای ملاصدرا گشوده است. اکثر عرفاء نیز حشر را مادی دانسته و مکان تحقق آن را زمین پنداشته اند؛ ولی برخی از آنان، مانند ابن عربی، از سویی تلاش داشته اند تا جزئیات بیشتری از حشر بیان کنند و از سوی دیگر، بین عقل و شرع در تبیین حشر جمع کرده و ازاین رو، نقش موثرتری در اندیشه ملاصدرا داشته اند. ملاصدرا حشر را وصول به غایت دانسته و بر این اساس، مسئله حشر را فلسفی دانسته است و تبیینی مبتنی بر اصول حکمت متعالیه ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمدتقی رجائی

دانشگاه علوم اسلامی رضوی

محمد موسوی بایگی

دانشگاه علوم اسلامی رضوی

مصطفی فقیه اسفندیاری

دانشگاه رضوی، معاونت فرهنگی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آملی، سیدحیدر، نقد النقود فی معرفه الوجود (جامع الاسرار)، تحقیق ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، چ۱، نشر ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، الاضحویه فی المعاد، تحقیق حسن ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، التعلیقات، تحقیق و مقدمه: عبدالرحمن ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفاء (الالهیات)، چ۱، مکتبه آیهالله ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفاء (الطبیعیات)، چ۱، مکتبه آیهالله ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، المبدا و المعاد، تصحیح: عبدالله ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، النجاه من الغرق فی بحر ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، رساله فی معرفه النفس و ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، رسائل، چ۱، بیدار، قم، ۱۴۰۰ق ...
  • ابن عربی، محیی الدین محمد بن علی، الفتوحات المکیه (اربع ...
  • ابن عربی، محیی الدین محمد بن علی، مجموعه رسائل ابن ...
  • ابن عربی، محیی الدین محمد بن علی، تفسیر ابن عربی(تاویلات ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تصحیح: احمد فارس ...
  • الاصبهانی، احمد بن عبدالله، حلیه الاولیاء و طبقات الاصفیاء، تحقیق ...
  • القشیری، ابوالقاسم عبدالکریم، شرح اسماء الله الحسنی، چ۱، دار الحرم ...
  • المحاسبی، الحارث بن اسد، الوصایا، چ۱، دار الکتب العلمیه، بیروت، ...
  • اصفهانی، راغب، مفردات الفاظ القرآن، تصحیح: صفوان عدنان داودی، چ۱، ...
  • جزری ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث ...
  • سهرودی، یحیی بن حبش، حکمه الاشراق، ترجمه و شرح: سیدجعفر ...
  • سهرودی، یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و ...
  • شهروزی، شمس الدین، شرح الحکمه الاشراق، تصحیح و مقدمه: حسین ...
  • شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ...
  • شیرازی، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه (مقدمه ...
  • شیرازی، محمد بن ابراهیم، مفاتیح الغیب، چاپ اول، انجمن اسلامی ...
  • شیرازی، محمد بن ابراهیم، مجموعه الرسائل التسعه، چ۱، مکتبه المصطفوی، ...
  • طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: سیدمحمدباقر موسوی همدانی، ...
  • غزالی، محمد، احیاء علوم الدین، تحقیق و تصحیح: عبدالرحیم حافظ ...
  • غزالی، محمد، کیمیای سعادت، تحقیق: حسین خدیوجم، چ۱۱، شرکت انتشارات ...
  • غزالی، محمد، احیاء علوم الدین، ترجمه: مویدالدین خوارزمی، چ۶، نشر ...
  • غزالی، محمد، مکاشفه القلوب المقرب الی علام الغیوب، تصحیح: عبدالمجید ...
  • فارابی، ابونصر، آراء الاهل المدینه الفاضله، چ۱، دار و مکتبه ...
  • فارابی، ابونصر، اندیشه های اهل مدینه فاضله، ترجمه: سیدجعفر سجادی، ...
  • فارابی، ابونصر، سیاست مدنیه، ترجمه: سیدجعفر سجادی، چ۱، انتشارات وزارت ...
  • فارابی، ابونصر، رساله فی جواب مسائل سئل عنها، چ۱، لیدن، ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، تصحیح: مهدی مخزومی، ابراهیم ...
  • فرمانیان، مهدی، قاسم نیا، سلمان، «حشر اکبر از نگاه فریقین، ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار( ط- بیروت)، چ۲، دار احیاء التراث ...
  • مولوی بلخی، جلال الدین محمد، مثنوی معنوی، تصحیح: توفیق سبحانی، ...
  • نزاکتی، مهدیه، حسینی شاهرودی، سیدمرتضی، کهنسال، علیرضا، «بررسی نظریه حشر ...
  • نمایش کامل مراجع