تحلیل روانشناختی شخصیت اسکندر در اسکندرنامه نظامی بر مبنای نظریه کارن هورنای

داستان اسکندر، روایتی است که نظامی، به صورت منحصر به فردی، آن را به تصویر کشیده است. این پژوهش با هدف تحلیل روانشناختی شخصیت اسکندر در اسکندر نامه نظامی، بر اساس نظریه روان کاوی کارن هورنای (Karen؛ Horney) ، انجام گرفته است؛ و سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که: چگونه می توان شخصیت اسکندر، در اسکندرنامه نظامی را بر مبنای نظریه کارن هورنای، توصیف کرد؟ هورنای از شاگردان فروید و به عنوان یکی از مهمتری نظریه پردازان حوزه شخصیت، معتقد است که نقش محیط بیرونی و تعامل با دیگران، باید به شک جدی تر در فرایند شکل گیری شخصیت و رفتار، در نظر گرفته شود؛ اما در عین حال استعدادهای ارثی را نیز نادیده نمی گیرفت. او فقط مقدار زیادی از نیروهای فطری را که قابل آزمون نبودند و در نظام روانکاوی سنتی اهمیت داشتند، کنار گذاشت. به نظر او فردی که در رابطه با جامعه، احساس امنیت خود را از دست داده و به اضطراب اساسی دچار می شود؛ در برابر این اضطراب و برای تعامل با دنیای اطراف از مکانیسم های دفاعی، مهرطلبی، پرخاشگری (برتری طلبی) و انزواطلبی استفاده می کند . یافته های این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، بر اساس نظریه هورنای نشان می دهد که شخصیت اسکندر نظامی، بیشتر، ویژگی های تیپ برتری طلب را از خود نشان می دهد؛ اما گاهی از مکانیسم مهرطلبی هم استفاده می کند؛ یا بعبارتی گاهی ویژگی های شخصیت مهرطلب را هم در رفتار او شاهد هستیم.