بررسی اثرات متغیرهای اقلیمی دما و بارش بر عملکرد گندم دیم ایران به روش حداقل مربعات معمولی کاملا اصلاح شده (FMOLS)

در سالهای اخیر موضوع تغییرات آب و هوایی ناشی از گرم شدن کره زمین، تبدیل به یک نگرانی عمده و چالشی مهم در سراسر جهان شده است و در این میان بخش کشاورزی، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر فیزیکی تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی بوده است. لذا هدف از این تحقیق نیز بررسی دو عامل اقلیمی بسیار مهم دما و بارش بر عملکرد گندم دیم در ایران میباشد. بدین منظور تابع تولید بخش کشاورزی که در آن اقلیم (بارش و دما) به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار است، به کمک پانل پویا و روش حداقل مربعات معمولی کاملا اصلاح شده (FMOLS) براورد شد. داده ها برای ۲۸ سال و ۱۱ استان کشور بوده و علاوه بر متغیرهای اقلیمی متوسط دمای سالانه و مجموع بارش سالانه، متغیرهای فیزیکی کود شیمیایی، بذر، نیروی کار و ماشین آلان نیز در مدل گنجانده شده است. نتایج حاصل از براورد نشان داد که متغیر اقلیمی متوسط دمای سالانه ایران یک رابطه غیر خطی کوهانی شکل U) برعکس) با عملکرد گندم دیم پیدا کرده که دارای نقطه ماکسیمم بوده است. به طوریکه قبل از نقطه ماکسیمم دمای ۱۷/۱۷ درجه سانتی گراد، افزایش دما منجر به افزایش عملکرد و بعد از این نقطه، افزایش دما منجر به کاهش عملکرد گندم دیم خواهد شد. همچنین طبق نتایج، متغیر اقلیمی مجموع بارش سالانه ارتباط خطی مثبتی با عملکرد گندم دیم در ایران داشته است.