عوامل موثر در تحقق پذیری مکان سوم در فضاهای غیررسمی و اجتماع پذیر شهری؛ (نمونه ی موردی: فضاهای نشستن غیررسمی درون مجتمع های فرهنگی و تجاری‎ ‎تهران)

کوچک شدن فضای زندگی انسان معاصر، از بین رفتن محلات قدیمی و کانون های آن ها و همچنین عرصه بندی های کلان مقیاسی که از عصر مدرن به ارث رسیده باعث کاهش تعاملات اجتماعی پایدار و حضور فعالانه افراد در شهرهای مدرن شده است. بنابراین ایجاد فضاهایی برای پاسخگویی به نیاز تعامل و شکوفایی اعضای جامعه و ایجاد وابستگی و پیدایش حس مکان ضروری به نظر می رسد. ازاین روی فضاهای بزرگ مقیاس شهری همچون مجتمع های فرهنگی و تجاری که تا حدودی به عنوان فضاهای نیمه عمومی عمل می کنند وظیفه ی فراهم آوردن چنین بستری را بر عهده دارند. این موضوع می تواند همسو با اندیشه مکان سوم در نظریه پردازی شهری در مقیاس فراگیر باشد که قابل تعمیم در حدود فضای معماری نیز است. ازاین روی این پژوهش باهدف ارتقای کیفیت فضاهای غیررسمی موجود در ابنیه کلان مقیاس شهری و مناطق پرجمعیت همگن، سعی دارد تا با خوانش عوامل موثر بر تقویت مکان، تحقق این مهم را در فضاهای بسته و غیرعمومی کالبدی شهر تحقیق نماید. پژوهش حاضر با ماهیت اکتشافی استناد بر پیشینه ی نظری و مبتنی بر داده های پیمایشی در ساختاری آمیخته در سه بخش تحلیل محتوای اسنادی، پیمایش دلفی و پردازش پرسشنامه ای با بهره گیری از روش تحلیل عاملی، سعی در شناسایی الگو ذهنی معنادار درروند طراحی و ارائه راهبرد جهت انطباق معماری با خواستگاه مکان داراست. نتایج پرسشنامه های پژوهش و بررسی تطابق آن با آرای نظری خبرگان منتخب تحقیق، بیانگر می کند که رابطه ی معناداری بین افزایش ابعاد اجتماع پذیری و حس مکان در فضاهای نشستن غیررسمی در مجتمع های فرهنگی و تجاری تهران وجود داشته است. ابعاد این مهم محدود به کمیت کالبدی نبوده و مولفه های عملکردی، ساختی، فرهنگی، اجتماعی و مدیریتی نیز می تواند در افزایش حس رضایت، آرامش، دعوت کنندگی و در کل افزایش انعطاف پذیری فضا موثر واقع شود.